Dünyada elə şəhərlər var ki, əsrlər boyunca addım-addım böyüyür, tarixlərini daşdan-daşa toplamaqla yazırlar. Bir də Harbin var — planetin yeganə metropolisi ki, hər qış yenidən doğulur. Sunqari çayının sahillərini qar örtən kimi havada bir möcüzə gözləntisi dolaşır: tezliklə burada nəhəng bir buz imperiyası işıqlarla alışıb-yanacaq. Mavi, bənövşəyi və kəhrəba çalarları kristal qüllələrin üzərində axacaq, elə bil ki, şimal şəfəqləri şəhərə enib.
Məhz bu günlərdə Harbin dünyanın buz sənətinin paytaxtına çevrilir — fantaziya ilə reallığın birləşdiyi, tonlarla şəffaf buzun memarlıq möcüzələrinə çevrildiyi yerə. Elə möcüzələr ki, dünyanın ən böyük məbədləri ilə müqayisə oluna bilər.
Harbinin paradoksu ondadır ki, o, eyni anda həm müvəqqətidir, həm də əbədi. Hər qış şəhərin yeni bir versiyasını gətirir: daha cəsarətli, daha inanılmaz. Burada keçmiş yoxdur — mart günəşi çıxar-çıxmaz əriməyə başlayır. Gələcək isə hələ ki, rəssamların növbəti buz dünyasını xəyal etdiyi eskizlərin içində gizlənib. İki fəslin arasında yalnız bir an var — insan işıqlı buz şəhərinə daxil olduğu və soyuq, işıq və insan dahisi ilə yaradılmış canlı nağılın içində olduğunu anladığı o sehrli an.
Harbin Buz Dünyasının yaradılması təkcə yaradıcılıq prosesi deyil, həm də əsl mühəndis əməliyyatıdır. Buz əl ilə çıxarılır: işçilər hər biri 1–2 ton ağırlığında olan nəhəng kub bloklar kəsirlər. Xüsusi buz mişarları — qədim alətlərin müasir analoqları istifadə olunur. Bloklar minlərlə yük maşını ilə birbaşa tikinti meydançasına daşınır. Heykəllər nəhəng konstruksiyalar kimi yığılır: buz sərt Harbin iqlimində dərhal donan su ilə birləşdirilir. Tikililərin içində LED işıq sistemləri quraşdırılır və buz divarlar parıldayan kristallara çevrilir. Beləcə, küçələri, prospektləri, pilləkənləri, tağları, buz meydançaları və hətta buz restoranları olan bütöv bir şəhər yaranır.
“Harbin International Ice and Snow Sculpture Festival” — dünyada ən böyük buz və qar festivalıdır:
- buz şəhərinin ümumi sahəsi – 600 000 kv. metrdən çoxdur;
- ayrı-ayrı tikililərin hündürlüyü – 50 metrədək;
- buz bloklarının sayı – 200 000-ə qədər;
- işıqlandırma – milyonlarla LED lampadan ibarətdir;
- heykəltəraş və işçilərin sayı – təxminən 15 000 nəfər.
Ölçülərinə görə Harbini “buz Dubayı” adlandırmaq olar — eyni dərəcədə möhtəşəm, amma neft və şüşədən deyil, su və soyuqdan yaradılmış bir möcüzədir.
Hər il rəssamlar ən cəsarətli həll uğrunda yarışır və sayəsində buzun üzərində belə əsərlər yaranır:
- dünya memarlığının şah əsərlərinin buz kopiyaları — Taç Mahal, Kolizey, Vasili Blajenni kilsəsi;
- fantastik saraylar və göydələnlər;
- stadion ölçüsündə nəhəng qar barelyefləri;
- onlarla metr uzunluğunda buz sürüşkənləri;
- körpülər, tunellər, buz labirintləri.
Axşam düşəndə bütün şəhər işıqlarla canlanır — dərin ultramarin tonlarından tutmuş isti qızılı çalara qədər. Harbində gecə buz kristallarından ibarət bir qalaktikanı xatırladır: hər bir kristal işığı sındırır, elə bir təsir yaranır ki, sanki nəhəng bir brilyantın içindəsən.
Harbinin unikal olmasının səbəbi yalnız ənənələr deyil, həm də iqlimidir:
- çox aşağı temperatur tikililərin aylarla zədələnmədən dayanmasına imkan verir;
- Sunqari çayının buzu yüksək sıxlığa malikdir, bu da konstruksiyalara böyük yükə davam gətirməyə şərait yaradır;
- aşağı rütubət buzun optik şəffaflığını təmin edir və onu ideal “tikinti materialına” çevirir.
Bu xüsusiyyətlər Harbini buzun davranışının öyrənilməsi üçün əsl laboratoriyaya çevirir və dünyadan alimləri, memarları, dizaynerləri buraya cəlb edir.
Hər il festivalın yeni bir əsas şah əsəri olur — adətən mövsümün simvoluna çevrilən nəhəng mərkəzi kompozisiya. Bunlar ola bilər:
- 40 metrlik buz kilsəsi,
- çoxmərtəbəli buz sarayı,
- onlarla metr uzunluğunda nəhəng buz əjdahası,
- mifologiyadan futurizmə qədər fantastik süjetlər.
Bu tikililər elə böyükdür ki, hətta peyk görüntülərində də seçilir və sosial şəbəkələrdə viral olaraq milyonların heyranlığını qazanır.
Harbin — ən möhtəşəm əsərlərin belə müvəqqəti ola biləcəyini xatırladan şəhərdir. Buz şəhəri hər yaz yoxa çıxır, yalnız xatirələri və minlərlə fotonu geridə qoyur ki, bir il sonra yenidən dirçəlib daha da parlaq, daha da uca, daha da cəsarətli şəkildə geri qayıtsın. Və soyuq Sunqari sahillərini yenidən bürüyən kimi dünya bilir: Harbində yenidən buzdan nağılın qapıları açılacaq. Milyonlarla insan həmin möcüzəyə toxunmaq, qış qədər yaşayan bu gözəlliyə şahid olmaq üçün ora axışacaq.
Hacı Cavadov
