Azərbaycan mədəniyyətində üzərlik (Peganum harmala) həm inancın, həm də təbiətin simvoludur. Onun tüstüsü əsrlər boyu bəd nəzərə və pis enerjiyə qarşı qoruyucu vasitə kimi qəbul olunub. Hər evdə, hər mərasimdə üzərlik yandırmaq sanki bir təmizlik, bir ruhani “sığorta” idi.

Tüstü ilə qorunan həyat

Xalq inanclarına görə üzərlik yandırılan evə şeytan yaxın düşməz. Yeni doğulan uşağın, gəlinin, hətta heyvanların üstündən belə üzərlik tüstüsü dolaşdırardılar. Qapılardan asılan qurudulmuş dəstələr həm bəzək, həm də qoruyucu nişan sayılırdı.

Təbiətin kimyası

Üzərlik toxumları harmin və harmalin adlı maddələrlə zəngindir. Onlar sakitləşdirici, antiseptik və iltihabəleyhinə təsir göstərir. Lakin bitki yüksək dozada zəhərlidir, buna görə də tibbi məqsədlə yalnız mütəxəssis nəzarəti altında istifadə olunmalıdır.

Mədəni yaddaşda üzərlik

Türk mifologiyasında üzərlik odun və təmizliyin rəmzidir. Xalq ədəbiyyatında o, sevgi, qoruma və yanaraq təmizlənən ruhun obrazı kimi çəkilir. Bu gün də üzərlik motivləri zərgərlikdə, dekorasiyada və dizaynda öz yerini tapır — qədim inanc müasir formaya çevrilir.

Bir bitkidən daha çox…

Üzərlik xalq yaddaşının və təbiətlə harmoniyanın rəmzidir. Onun tüstüsü həm qədim inancları, həm də bu günün elmini birləşdirən görünməz körpüdür.