ABŞ-nin ən məşhur, ən varlı, ən qədim, ən prestijli və yenə də ən varlı universiteti. Burada tələbələrə ABŞ dövlət katibi dərs keçə bilər, diplom isə yüksək cəmiyyət və elitanın qapısını açan bilet rolunu oynayır – bütün karyeraistlər uşaqlıqdan buna arzu edirlər. Harvard. Başqa reallıqdan gəlmiş universitet: Ivy League, yaşıl çəmənliklər, qədim kitabxanalar və ən sərbəst ali kurs tələbələrinin gecə partiləri. Bu gün biz dünyanın ən yaxşı ali təhsil müəssisələrindən birində yaşayan və təhsil alan xoşbəxt tələbələrin həyatını öyrənəcəyik.
Tarixi
Harvard Universiteti 1636-cı ildə təsis olunub, yəni amerikalı ingilis kolonistlərin torpaqlara gəlməsindən yalnız 16 il sonra. İlk illərdə Harvardda cəmi bir müəllim və doqquz tələbə var idi. Onlar Bibliya mətnlərini, latın dilini və riyaziyyatı öyrənirdilər. Maraqlıdır ki, Jon Harvard universitetin təsisçisi deyildi, əksinə o, yalnız kitabxanasını və əmlakının yarısını ianə edən şəxs idi. Lakin tarix yalnız onun adını saxlayıb və həmin xeyriyyə hərəkətinin adını universitetin adına çevirmişdir.
Necə fəaliyyət göstərir
Harvard çoxprofilli universitetdir, burada hər hansı elmləri öyrənmək mümkündür. Burada bakalavr, magistr, doktorant və MBA diplomu almaq olar. Bakalavriata birbaşa ali təhsil diplomu ilə qəbul olunmaq mümkün deyil. Xaricilər ABŞ vətəndaşları ilə eyni əsaslarla qəbul olunurlar. Harvardda Liberal Arts prinsipi tətbiq olunur: bakalavriatda tələbələr yalnız ümumi təhsil alır, müəyyən ixtisas üzrə diplom yox. Tələbələr öz zövqlərinə uyğun kursları seçir və elmlər üzrə bakalavr və ya incəsənət üzrə bakalavr kimi məzun olurlar. Hal-hazırda Harvardda təxminən 20 min tələbə oxuyur, onların böyük əksəriyyəti magistr və MBA tələbələridir.
Harvardın ərazisi genişdir – 85 hektardan çox. Ümumilikdə üç kampus var və aralarında nəqliyyat əlaqəsi təmin olunub, hətta mərkəzi meydana çıxışı olan metro stansiyası mövcuddur. Harvard Biznes Məktəbi isə çayın o biri tərəfində yerləşir və 145 hektar sahəni əhatə edir.
Beləliklə, Harvardda yaşamaq adi şəhərdə yaşamaq kimidir: burada öz supermarketləri, restoranları və hətta cinayət qrupları var. Bəli, düz oxudunuz. Əgər gecə saat 3-də partidən kiçik bir meşənin içindən gedirsinizsə və qolunuzda qızıl “Rolex” varsa, ehtiyatlı olun. Statistikaya görə, 2006-2008-ci illərdə Harvard kampusunda 48 zorakılıq, 10 quldurluq, 15 hücum və 750 oğurluq baş verib. Hər şəhərdə olduğu kimi, Harvardda da elit rayonlar və kənar ərazilər var: akademik uğurlara görə tələbələr “houses”lara yerləşdirilir – bu, inzibati və yaşayış binalarıdır. Qalanlar isə yataqxanalarda qalır.
Harvardda Massaçusets ştatının ən yaxşı kitabxanası, öz incəsənət və təbii tarixi muzeyləri, universitetin öz televiziya kanalı, qəzeti, teatrı, festivalı və “Miss və Mister” müsabiqəsi mövcuddur. Əsas turist cəlb edən yerlərdən biri isə Harvard körpüsündəki qeyri-adi ölçü vahidi – “smut” ilə edilmiş işarələrdir. Bir tələbənin boyu 1958-ci ildə bu ölçü vahidi kimi götürülüb: 364,4 smut və əlavə bir qulaq. Tələbə ciddi bir təşkilatın prezidenti olub, amma smut uzunluğu qorunub qalıb. 1988-ci ildə körpü təmir edilərkən şəhər hakimiyyəti bütün işarələri silib, lakin polisi onları geri qaytarmağı təklif edib – bu, körpüdə baş verən hadisələri smut ilə bildirmək üçün çox əlverişli idi.
Necə qəbul olmaq olar
Harvardda “qohumluqla” qəbul olmaq mümkün deyil, kimin övladı olursan-ol. Qəbul komissiyasına təqdim edə biləcəyiniz tək şey şəxsi nailiyyətlərinizdir. SAT imtahanından sonra abituriyentlər universitetə sənəd təqdim edirlər. Minimal bal yoxdur, hər kəs müraciət edə bilər. Amma ortalama bal 2400-dən 1900-dür. 30 min namizəddən yalnız 2000-i əsas qapı – Jonston qapısından daxil ola bilir. Hər bir namizəd iki komissiya əməkdaşı tərəfindən müstəqil və tam gizlilik şəraitində nəzərdən keçirilir. Harvard valideynlərin milyonçu olması ilə bağlı hədiyyələri qəbul edə bilər, amma qayda qəti: əvvəl məktəb diplomu və imtahan nəticəsi, sonra isə vizit kartları və kredit kartları.
Necə yaşamaq olar
Harvardda kredit kartı çox lazım olacaq. İllik təhsil haqqı 30 min dollardan başlayır. Yaşayış xərcləri ilə birlikdə təxminən 50 min dollar tələb olunur və bu, teologiya institutunda belədir. Hüquq məktəbində isə qiymətlər çox yüksəkdir, orası universitetin ən prestijli fakültəsi sayılır. Amma tələbələr ümidsiz deyillər: bir çoxu yaxşı təqaüd alır, kafedrada və ya kafe-restoranda işləyirlər, bəzi tələbələr isə qrant və müstəqil maliyyələşdirmə taparaq xərclərin 40-90%-ni ödəyə bilirlər. Magistrantlar və doktorantlar isə tam maliyyə dəstəyi alır, professorların asistenti kimi işləyib əmək haqqı da qazana bilirlər.
Tələbələr
Əgər siz düşünürsünüzsə ki, Harvard tələbələrinin hamısı “geek” aziyalılardır, bəli, əksəriyyəti elədir. 2009-cu ildən etibarən statistika göstərir ki, ən çox tələbə Asiyadan gəlib, riyaziyyat və mühəndislik fakültələrində oxuyur. MIT belə nəticələrə malik deyil. Amma tipik Harvard tələbəsi yoxdur – burada həm kasıb, həm də varlı, həm tanınmış soyadlı, həm də immiqrant uşaqları oxuyur. Həm idmançılar, həm gələcək həkimlər, həm də dizaynerlər velosiped sürür, futbol oynayır, çəməndə sendviç yeyir və Oktoberfestdə əylənirlər. Bordo rəngli Harvard gödəkçəsi və dünyanın ən yaxşı universitetlərindən birində təhsil imkanı isə hər kəsi birləşdirir, irq və din fərqi olmadan.
Harvard həm də 8 ABŞ prezidenti və 75 Nobel mükafatı laureatı yetişdirən alma materdir. Eyni zamanda, burada təhsilini dayandırmış, amma həyatda uğur qazanmış tələbələr – Bill Qeyts, Matt Damon, Mark Zukerberq, Vilyam Herst – var.
Qısa bələdçi
Harvard əsl şəhərdir, burada tələbələr yorğunluqdan kitab mağazalarında və barlarda vaxt keçirirlər.
“Schoenhof’s” – xarici ədəbiyyat kolleksiyası ilə məşhur kitab mağazası. Burada həm İslandiya xalq nağılları, həm də sovetçi lətifələr orijinal dilində var.
“Crema Cafe” – əla alma çayı, qəhvə və panini təklif edən kafe. Starbucks-dan bezmişlər üçün ideal.
“Harvard Book Store” – ölkənin ən yaxşı kitab mağazası. Tələbələr burada diplom işlərini yazır, aşiq olur və bütün azad vaxtlarını keçirirlər. Pulsuz “Wi-Fi”, rahat divanlar və həll olunan qəhvə sayəsində.
“Bartley’s Burgers” – kantinlərdən və sendviçlərdən bezənlər üçün. Qiymət bir az yüksəkdir, amma məşhurların adını daşıyan ləzzətli burgerlər buna dəyər. Ted Kennedi burgeri xüsusilə tövsiyə olunur.
“Border Cage” – Harvardın ən yaxşı Meksika barı, burada margarita porsiyaları ən ağıllı tələbələrin beynindən də böyükdür. İlk kurs tələbələrinin illik salsa gecələrinə bütün böyük tələbələr də qatıla bilmək istəyir.
Murad Muxtarov
