Təbiətin sükutla gizlətdiyi sirrlərdən biri də biolüminesensiya adlanan möcüzədir. Bu, bəzi canlıların, o cümlədən göbələklərin öz bədənlərindən işıq saçmaq qabiliyyətidir.

Baki-baku.az xəbər verir ki, tropik meşələrin qaranlıq gecələrində, ağac kötüklərinin, nəm torpaqların və çürümüş yarpaqların arasında yaşıl, bəzən mavi və ya sarımtıl parıltılar görünür. Bu parıltıların mənbəyi elə həmin canlı göbələklərdir. Sanki meşənin içində minlərlə kiçik ulduz yanır.

Bu fenomenin arxasında kimyəvi bir reaksiya dayanır. Göbələk hüceyrələrində “lüsiferin” adlı maddə oksigenlə təmasda olduqda, “lüsiferaza” adlı fermentin köməyi ilə işıq əmələ gəlir. Bu, tamamilə təbii bir enerji çevrilməsidir. Burada istilik olmur, yalnız işıq yaranır. Elə buna görə də bu göbələklərin parıltısı soyuq işıq adlanır.

Alimlər bu parıltının müxtəlif məqsədlərə xidmət etdiyini düşünürlər. Bəzi növlər üçün bu, böcəkləri cəlb etmək üsuludur. Böcəklər işığa doğru uçur, göbələk sporlarını bədənlərinə yapışdırır və başqa yerlərə daşıyırlar ki, bu da bitkilərdəki tozlanmaya bənzər bir mexanizmdir. Digər növlərdə isə işıq müdafiə vasitəsi ola bilər. Parıltı bəzi yırtıcılara “mən zəhərliyəm” siqnalı verir.

Ən tanınmış parlayan göbələklərdən biri Mycena chlorophos adlanır. O, əsasən Yaponiyanın, İndoneziyanın və Braziliyanın rütubətli meşələrində olur və gecəyarısı zümrüd kimi parlayır. Digər bir növ, yəni Panellus stipticus Şimali Amerikanın meşələrində ağac kötükləri üzərində parlayan, sarımtıl-yaşıl tonlu işıqları ilə tanınır.

Bu təbiət hadisəsi təkcə bioloji baxımdan deyil, emosional və estetik baxımdan da insanı valeh edir. Tropik meşələrdə gecə səssizliyində bu parlayan nöqtələrə baxmaq, sanki torpaq səthində ulduzlara tamaşa etmək kimidir. Bəzi yerli xalqlar bu göbələkləri “meşə ruhlarının gözləri” adlandırır, çünki onların işığı qaranlıqda yol tapan heyvanlara və insanlara bələdçi kimi görünür.

Müasir elm isə bu təbiət möcüzəsindən enerji və biotexnologiya sahəsində ilham alır. Biolüminesensiyanın mexanizmi öyrənilərək gələcəkdə ekoloji təmiz işıq mənbələri, bio-sensorlar və hətta öz-özünə parlayan bitkilər yaratmaq mümkündür.