Yer üzündə elə yerlər var ki, insan o yerlərə yalnız elmi təxəyyül və texnologiyanın yardımı ilə toxuna bilir. Antarktikanın qalın buz təbəqəsinin altında gizlənən qədim göllər də bu sükutun və sirrin məskənlərindəndir. Min illərdir gün işığı görməyən bu su hövzələri, əslində, həyatın sərhədlərini yenidən müəyyənləşdirən təbii laboratoriyalardır.
Baki-baku.az xəbər verir ki, bu göllərdən ən məşhuru Vostok gölüdür. Təxminən 4 kilometr qalınlığında buzun altında yerləşən bu nəhəng su hövzəsi milyonlarla il ərzində tamamilə izolyasiya olunmuş vəziyyətdə qalıb. Alimlər bu gölü tədqiq etdikdə onun içində mikroorqanizmlərin yaşadığını aşkar etdilər. Günəş işığından, havadan, səthdəki həyatın hər cür izindən uzaq bu canlılar bioloji inadın və uyğunlaşmanın möcüzəsini təcəssüm etdirir.
Tədqiqatlar göstərir ki, bu mikroorqanizmlər ekstremal şəraitdə — yüksək təzyiq, aşağı temperatur və tam qaranlıqda — enerji əldə etməyin və yaşamağın unikal yollarını tapıblar. Bu, alimlər üçün yalnız Yer planeti baxımından deyil, həm də kosmik həyat axtarışları üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Çünki Antarktika buzlarının altında həyat varsa, bəlkə də Yupiterin “Europa” və ya Saturnun “Enceladus” peyklərinin buzlu səthləri altında da oxşar həyat formaları mövcuddur.
Buz altı göllər həm də keçmiş iqlimlərin arxividir. Onların suyunda və buz təbəqələrində saxlanılan kimyəvi izlər, Yer kürəsinin min illər əvvəlki atmosfer şəraitini öyrənməyə imkan verir. Hər bir su nümunəsi sanki zamanın bir parçasıdır.
Bu kəşflər göstərir ki, həyat təkcə rahat və əlverişli mühitlərin payı deyil. O, bəzən buzun altında, qaranlığın dərinliklərində və tam tənhalıqda da mövcuddur.
