Şəhərin tarixi yalnız böyük siyasi hadisələrdən və memarlıq abidələrindən ibarət deyil, bütöv nəsillərin gündəlik həyatını formalaşdıran bir sıra məişət detallarından da ibarətdir. Bakının həyatında belə parlaq hadisələrdən biri də 1970-ci illərin sonunda “Moskva” univermağının açılışı oldu – bu bina sovet paytaxtının sakinləri üçün yeniliyin, rahatlığın və hətta müəyyən mənada gələcək haqqında xəyalların rəmzinə çevrildi. Məhz bu qəbildən olan hadisələrin köməyilə biz dövrün atmosferini daha yaxşı hiss edə bilərik: şəhər necə idi, sakinlər necə yaşayırdı və müasir şəhər mədəniyyəti necə formalaşırdı.
Baki-baku.az yazır ki, 1978-ci il dekabrın 31-də paytaxtın ətraf hissəsində yeni univermağın – “Moskva”- təntənəli şəkildə açılışı baş tutdu və bu, şəhər əhalisi üçün əsl sensasiyaya çevrildi.
Açılış mərasimində Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katib, ölkənin gələcək Prezidenti Heydər Əliyev iştirak edirdi. Həmin illərin xronikası geniş ticarət zallarını gəzən, univermağın direktoru Elmira Mədətova ilə söhbət edən, satıcılarla söhbətləşən Heydər Əliyevin görüntülərinin əks olunduğu kadrları qoruyub saxlayıb. O dövrdə bu hadisə yeni dövrün simvolu kimi görünürdü – dövlət sovet vətəndaşlarının rahatlığına qayğı göstərərək geniş, müasir və o dövr üçün olduqca modern mağazalar yaradırdı.
“Moskva” univermağının əsas xüsusiyyəti həm də onun şəhərin mərkəzində fəaliyyət göstərən iki əsas univermaqdan fərqli olaraq yeni mikrorayon ərazilərində inşa edilməsində idi – yəni Bakıda yeni həyatın başlandığı məkanlarda. Minlərlə sakin üçün bu, əsl hədiyyə idi: insanlar “Mikrorayon dairəsinə” tramvay və avtobuslarla gələrək gündəlik tələbat mallarını, hətta sovet məişətində nadir hesab edilən “lüks” əşyaları da alırdılar.
Geniş ticarət sıraları, geyim, ayaqqabı, qab-qacaq, məişət texnikası şöbələri – bütün bunlar növbələrə və məhdud çeşidə öyrəşmiş alıcılar üçün böyük təəssürat yaradırdı. Yeni univermaq əlçatanlığın və ümidin simvoluna çevrildi: burada ev, ailə və bayram üçün lazım olan hər şey var idi.
Bu gün, onilliklər sonra geriyə baxanda demək olar ki, “Moskva” univermağının açılışı Bakının urbanizasiya tarixində mühüm bir cizgi oldu. Bu, sadəcə mağaza deyildi – bu, görüşlərin və yeni şəhər mədəniyyətinin formalaşdığı bir məkan idi. Heydər Əliyevin ticarət mərkəzinin qapılarını təntənəli şəkildə açdığını əks etdirən kadrlar isə bütöv bir nəslin ümidlərinin simvoluna çevrilən tarixi sənəd kimi indiyə qədər qorunub saxlanılıb.
Hacı Cavadov
