Bəzən böyük şöhrət mürəkkəb simfoniyalara və möhtəşəm əsərlərə deyil, uşaq səsləri üçün yazılmış sadə melodiyalara qismət olur. Məhz belə bir hadisə “Cücələrim” mahnısının taleyinə yazıldı. Müharibədən sonrakı Bakıda doğulan bu şən uşaq mahnısı bir neçə ilə Moskvanı, sonra isə bütün Sovet İttifaqını və dünyanı fəth etdi. Onu məktəb tədbirlərində oxudular, konsert proqramlarına saldılar, orkestr ifa etdi, məşhur “Nu, poqodi!” “Düşərsən əlimə!” cizgi filmində səsləndirildi və ekranları fəth etdi.

Bakı həyətindən Ümumittifaq səhnəsinə

“Cücələrim”in hekayəsi 1949-cu ildə başlayır. Bəstəkar Qəmbər Hüseynli və şair Tofiq Mütəllibov balaca cücələrdən bəhs edən şən, sadə bir mahnı yazırlar. Əvvəlcə bu, sadəcə uşaqları sevindirmək üçün yaradılmış bir nömrə kimi görünürdü.

Amma bu melodiyada hesablamaya sığmayan bir sehr vardı: yüngüllük, cazibə və sehri, onu əbədi edən keyfiyyətlər.

Azərbaycanda mahnı dərhal məşhurlaşdı. Onu uşaqlar həyətlərdə oxuyur, məktəb dərnəklərində ifa edir, həvəskar ansambllar repertuarlarına salırdılar. 1959-cu ildə Moskvada keçiriləcək Azərbaycan mədəniyyəti ongünlüyü öncəsində, “Cücələrim”in Ümumittifaq səhnəsində səslənməsinə qərar verildi. Bu seçim mahnını ölkənin mədəni simvollarından birinə çevirdi və ona beynəlxalq şöhrət qazandırdı.

Moskvada Triumf

Moskvanın İttifaqlar Evinin Sütunlu zalında səslənən melodiya qısa zamanda bütün SSRİ-yə yayıldı. Səhnədə isə – 11 yaşlı Bakı məktəblisi Suğra Bağırzadə. O, təkcə oxumurdu – musiqili-xoreoqrafik kompozisiyada iştirak edirdi: ətrafında Bakı pionerlər sarayının uşaqları rəqs edirdi.

Tamaşaçılar heyran olmuşdular. Sovet qəzetləri “uşaq sensasiyası”ndan yazırdı, Suğra isə bir gecədə məşhur oldu. Bu çıxış onun “ulduz uşaqlığı”nın başlanğıcı və “Cücələrim”in qalibiyyət yürüşünün start nöqtəsi oldu.

Ulduz qıza çevrilən Suğra

Moskvadakı uğurdan sonra Suğra Bağırzadə mahnının simasına çevrildi. O, ölkənin ən nüfuzlu səhnələrində çıxış etdi:

Böyük Teatrda maestro Niyazinin dirijorluğu ilə simfonik orkestrin müşayiətilə, VDNH-da, Kreml Sarayında, “Artek” və “Orlyonok” düşərgələrində mahnını ifa etdi.

Jurnallar onun şəkillərini yayımlayır, qəzetlər “Bakılı balaca ulduz”dan yazır, uşaqlar isə ölkənin hər yerindən məktublar göndərirdilər. “Dünyanın ən yaxşı uşaq səsləri” adlı plastinkada onun səsi Robetino Lorettinin səsi ilə yanaşı yer alırdı.

O, peşəkarların yanında təhsil aldı: vokal dərslərini Rəşid Behbudov keçdi, Müslüm Maqomayev ona tövsiyələr verdi. Daha sonra Suğra kino aləminə daxil oldu – “Ulduz”, “Alma almaya bənzər” və başqa filmlərdə rol aldı, xarici filmləri səsləndirdi.

“Cücələrim” cizgi filmində

“Cücələrim”in uğurunun sirri onun universal emosional gücündə idi: bu mahnı həm uşağın, həm də böyüyün qəlbinə toxunurdu. Tezliklə “Akord” vokal kvartetinin repertuarına düşdü və sonra animasiyaya yol tapdı.

1973-cü ildə “Nu, poqodi!” cizgi filminin 6-cı seriyasında “Cücələrim” məhz o məşhur səhnəni müşayiət edirdi: Canavar cücələri tutmağa çalışır, komik epizod fonunda isə bu tanış melodiya səslənirdi. Minlərlə tamaşaçı ilk dəfə bu melodiyanı eşitdi, amma onun Bakıdan gəldiyini bilmirdi.

Bu, mədəni körpü oldu: sadə uşaq mahnısı milyonlarla insana Azərbaycan musiqisinin bir parçasını çatdırdı.

Sadə mahnının böyük taleyi

“Cücələrim”in hekayəsi təkcə bir mahnının uğur tarixçəsi deyil. Bu, musiqinin sərhəd və zaman tanımadan bir ölkənin mədəni irsinə çevrilə bilməsinin sübutudur. Hər sətirində, hər səsində Bakı günəşi, Şərq rəngi və uşaq səmimiyyəti var – uşaqların hiss etdiyi, böyüklərin isə heyran qaldığı bir səmimiyyət.

Bəstəkar Qəmbər Hüseynli və şair Tofiq Mütəllibov Azərbaycan və dünyaya kiçik bir möcüzə bəxş etdilər. Onların ilhamı o qədər güclü idi ki, bu mahnı artıq 70 ildən çoxdur insanların qəlbində yaşayır. Təsadüfi deyil ki, Fikrət Əmirov deyirdi:

“Təkcə ‘Cücələrim’ mahnısı belə Qəmbər Hüseynlinin adını musiqi tarixinə yazmağa kifayətdir.” Amma uğurun arxasında yalnız melodiya yox idi. Balaca Suğranın ifası, səmimiyyəti və səhnə cazibəsi mahnını fenomenə çevirdi. Bu mahnı xoşbəxt uşaqlığın, təmizliyin və gözəlliyin simvoluna çevrildi – və elə buna görə də əbədiləşdi.

Bu gün “Cücələrim” Azərbaycan milli kimliyinin bir parçası olaraq yaşayır. Bayramlarda, festivallarda, bağçalarda və məktəblərdə səslənir. Onun arxasında isə böyük bir güc dayanır – nəsilləri və mədəniyyətləri birləşdirən incəsənət gücü.

Və bəlkə də “Cücələrim”in ən böyük möcüzəsi bundadır: səmimi xalq ruhu, sevinc və uşaq təbəssümü olan bir mahnı, illər keçsə də yaşayır, gülümsəyir və musiqi ilə dünyanı yaxınlaşdırmağa davam edir.

Hacı Cavadov