Yazıçı-publisist, Əməkdar jurnalist, Zemfira Məhərrəmlinin ilk səhnə əsəri olan “Ümid işığı” Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrının səhnəsində tamaşaçılara təqdim olunaraq həm teatrsevərlərin, həm də ictimaiyyətin diqqətini cəlb edib. Bir hissəli lirik-psixoloji dram janrında qələmə alınmış əsər və səhnəyə qoyulmuş bu tamaşa, yalnız bir ailə hekayəsini deyil, həm də müasir cəmiyyətin bəzən sarsıdıcı reallıqlarını sənət dili ilə təqdim edən poetik və sosial bir manifestdir.
Əsərin mövzusu – Ailə, sevgi və cəmiyyət arasında
Əsərin süjeti iki gəncin – Yalçın və Nərgizin saf sevgisi üzərində qurulsa da, burada təkcə şəxsi münasibətlərdən söhbət getmir. Tamaşa ailədaxili ziddiyyətlər, cəmiyyətin formalaşdırdığı stereotiplər, iqtisadi təbəqələşmə və valideynlərin övladlarının seçimlərinə müdaxilə etmək arzusu kimi mövzulara toxunur. Ən başlıcası isə, tamaşa müasir gəncliyin cəmiyyətlə və ailə institutları ilə yaşadığı ziddiyyətləri incə psixoloji və estetik təhlil çərçivəsində təqdim edir.
Əsərdə yer alan valideyn obrazları – xüsusilə də Nərgizin atası Muxtar və anası Çöhrə klassik düşüncə ilə müasir azad iradənin toqquşmasını təmsil edərək ailə institutu daxilindəki təzyiqləri qabardır. Onlar sevgi ilə rifah, hisslərlə məcburiyyət arasında qalan gənclərin acizliyinə, cəmiyyətin “doğru” saydığı qəliblərin fərdi həyatlara necə təsir etdiyinə işıq salırlar.
Səhnə və quruluş: Sözlərlə deyil, işıqlarla danışan dram
Tamaşanın quruluşçu rejissoru Əməkdar artist Nazir Rüstəmov, quruluşçu rəssamı Valeh Məmmədov, musiqi tərtibatçısı isə Azər Məmmədovdur. Səhnə quruluşu “az imkanla çox nəticə” prinsipinə əsaslanaraq, minimalist səhnə həlləri, işıq-kölgə oyunları, simvolik əşyalar (oyuncaq ayı, ay işığı, sükut içində pıçıltılar və s.) və emosional musiqi parçaları ilə tamaşanın təsir gücünü artırır.
Aktyorların performansı obrazların daxili dünyasını və psixoloji gərginliyini tamaşaçılara uğurla çatdırır. Xüsusilə Nərgiz və anası arasındakı dialoqlar, gənclərin sosial baryerlərlə qarşılaşması səhnələri və dramatik monoloqlar tamaşa zalında dərin düşüncələr oyadır.
Bədii və ictimai anlam
“Ümid İşığı” ictimai düşüncəyə, ailə dəyərlərinə, sevgi anlayışına və cəmiyyətin gələcək nəsillərlə münasibətinə ünvanlanmış fəlsəfi və estetik çağırışdır. Əsər, Azərbaycanda ailədaxili problemlərin, boşanmaların, sosial uçurumların və mənəvi dəyərlərin aşınmasının ciddi şəkildə müzakirəyə ehtiyac olduğunu xatırladır. Tamaşa, İlyas Əfəndiyev kimi ustadların psixoloji dram ənənəsinə bağlılıq göstərməklə yanaşı, müasir Azərbaycan gəncliyinin portretini də təqdim edir. Yəni, əsərdə müasir problemlər klassik üslubda çatdırılır. Və sanki keçmişlə bu gün bir-birinə hörülüb, bir vəhdət təşkil edir.
Zemfira Məhərrəmlinin sənət baxışı
Zemfira Məhərrəmli bu əsərlə yalnız dramaturgiya sahəsində ilk addımını atmayıb, eyni zamanda, illərlə qəlbində yetişdirdiyi duyğuların və müşahidələrin bədii ifadəsini təqdim edib. Bu əsər bədii bir təcrübədən çox, ictimai və insani bir duyarlığın səsinə çevrilib.
Tamaşanın sonunda bədbinlik deyil, ümid hakimiyətdədir. Yalnız səhnədə deyil, həyatın içində parlamalı olan işıq – sevginin, anlayışın və vicdanın işığı tamaşaçıya ötürülən əsas mesajdır.
Düşündürən tamaşanın verdiyi ümid
“Ümid İşığı” – bu günün Azərbaycan cəmiyyətinə, xüsusən də ailələrə, gənclərə və onların seçimlərinə güzgü tutan, düşündürən və duyğulandıran bir tamaşadır. Tamaşa zalında bitməyən, tamaşaçının içində davam edən bir əsərdir.
Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrına, bütün yaradıcı heyətə və müəllifə təşəkkür edirik. Qoy, bu “ümid işığı” yalnız səhnədə deyil, gerçək həyatımızda da parlasın.
Xanım Aydın
