Gözlənilməz simvol
Albert Eynşteyn haqqında düşünəndə, çox güman ki, ağlınıza yalnız onun nisbilik nəzəriyyəsi və E=mc² düsturu deyil, həm də XX əsrin ən tanınan fotolarından biri — dilini çıxardığı şən şəkil gəlir. Belə fundamental kəşflər etmiş ciddi bir alim üçün bu, qəribə mimika kimi görünə bilər. Amma bu anın necə baş verdiyini biləndə hər şey aydın olur.
Bayram, paparatsilər və gözlənilməz jest
Baki-baku.az yazır , 1951-ci il martın 14-də, 72-ci doğum günündə Eynşteyn Prinstonda keçirilən bayram tədbirindən çıxırdı. Onu əhatə edən paparatsilər dünya siyasəti ilə bağlı ağıllı fikirlər gözləyir, eyni zamanda ideal kadr çəkmək istəyirdilər. Alim isə davamlı diqqətdən və eyni suallardan yorulmuşdu. O, limuzinin arxa oturacağında, institutun sabiq direktoru və onun həyat yoldaşı arasında oturmuşdu və kameraların işıqlarından yayınmaq mümkün deyildi. Bir anda Eynşteyn, israrçı fotoqraflardan bezərək, ani bir hərəkətlə dilini çıxartdı.
Zarafatdan simvola
Bu anı fotoqraf Artur Sass çəkdi və şəkil Eynşteynin özü tərəfindən də çox bəyənildi. O, bu fotonun bir çox surətini sifariş etdi, ətrafdakıları kəsərək yalnız öz üzünü saxladı və dostlarına, həmkarlarına göndərdi. Məktublarında bu jestin onun siyasi baxışlarını əks etdirdiyini, adi bir insanın edə bildiyi bir şeyi diplomatların edə bilmədiyini yazırdı.
Siyasi məna
Bu foto sadəcə əyləncəli bir kadr deyildi — o, MakKartizm dövrünün ağır zamanlarında bir növ etiraz simvoluna çevrildi. Eynşteyn fikrini ifadə etməkdən çəkinmir, təqib olunan həmkarlarını müdafiə edirdi. Onun şən şəkli eyni zamanda müqavimət rəmzidir.
Kult obraz və auksion rekordları
Zamanla bu foto kult obrazına çevrildi — köynəklərə, fincanlara, posterlərə və memlərə çap olundu. 2009-cu ildə onun imzaladığı nüsxələrdən biri auksionda 74 min dollara satıldı, 2017-ci ildə isə digər bir nüsxə 125 min dollara alındı.
Kadr arxasındakı mənalar
Eynşteyn bir dəfə demişdi: “İki şey sonsuzdur: Kainat və insan axmaqlığı. Amma Kainatla bağlı hələ tam əmin deyiləm.” Ola bilsin ki, bu şəkil elm və yumorun insan axmaqlığına cavabıdır. Onilliklər keçsə də, biz hələ də gülümsəyirik — çünki bir alim bizə dilini çıxartdı və bunu da məhz özü istədiyi kimi etdi.
Ayna Bəxtiyar
