İnsan ağıla və təcrübəyə sahib olsa da, niyə əvvəllər nəticədə ağrı ilə sonlanan addımları yenidən atır? Niyə yaddaşımız bizi səhvləri təkrarlamaqdan xilas etmir?

Baki-baku.az yazır ki, səbəb səhlənkarlıqda deyil, beyinin biokimyası və psixologiyasındadır – beynimiz sanki tanış ssenarilərə qayıtmaq üçün proqramlaşdırılıb.

Alimlərin araşdırmasına görə, qorxu, sevgi və ya günahkarlıq kimi güclü emosiyalar zamanı formalaşan neyron əlaqələri sabit davranış modelləri yaradır. Oxşar vəziyyətlə
qarşılaşanda beyin həmin reaksiyanı yenidən işə salır – bu dəfə onun faydalı olub-olmadığının fərqinə varmadan. Biz “avtopilot rejimində” hərəkət edirik, çünki beyin üçün naməlum vəziyyətdə olmaqdansa əvvəllər tanış olan xaosda qalmaq daha rahat gəlir.

Buna bir də dopamin halqasını əlavə edin – hətta mənfi təcrübə qısamüddətli rahatlıq hissi gətirir – və nəticədə ideal tələ yaranır. Beləcə, təkrar fenomeni doğulur: insan səhv etdiyini bilir, lakin yenə də eyni addımı atır.

Çıxış yolu var. Şüur vərdişdən güclü olanda neyronlar yeni bir xəritə yazmağa başlayır. Səhv artıq təkrarlanmır – o, qapıya çevrilir. Əsas olan isə həmin qapıdan içəri girməyə cəsarət tapmaqdır.