Yer kürəsi səssiz görünür. Biz onun səthində gəzərkən hər şey sabit və sakit təsir bağışlayır. Amma alimlərin araşdırmalarına görə, bu sakitliyin altında daim bir hərəkət, bir ritm, bir “nəbz” döyünür.
Baki-baku.az xəbər verir ki, Yer kürəsi hər saniyə titrəyir və biz bu səsi eşitmirik. Alimlər bu təbii titrəyişi “planetin nəbzi” adlandırırlar.
Bəs səssiz ritm haradan yaranır? Bu sual elm adamlarını uzun illər maraqlandırıb. İlk dəfə XX əsrin ortalarında seysmoloqlar Yer səthində çox zəif, lakin davamlı dalğalanmaların olduğunu müşahidə ediblər. Əvvəlcə bu titrəyişlərin texnogen mənşəli olduğu güman edilirdi: yəni şəhər səsləri, nəqliyyat, sənaye fəaliyyətləri.
Lakin daha sonra məlum olub ki, bu “yeraltı musiqi”nin mənbəyi tamamilə təbiidir.
Müxtəlif tədqiqatlar göstərib ki, bu ritm əsasən okean dalğalarının sahillərlə toqquşması, küləklərin su səthində yaratdığı təzyiq və yer qabığının dərin qatlarında baş verən mikrosəviyyəli hərəkətlər nəticəsində yaranır. Bu proseslər birlikdə Yerin daxilinə çox zəif, lakin sabit seysmik siqnallar göndərir.
Yer kürəsinin bu titrəyişi, əslində, onun sağlamlığının göstəricisidir. Necə ki, insan orqanizmində nəbz bədənin vəziyyəti barədə məlumat verir, eyni ilə bu “planet nəbzi” də Yerin daxili prosesləri haqqında ipucu verir.
Alimlər bu zəif seysmik dalğaları öyrənərək yer qabığının gərginlik dərəcəsini, vulkan aktivliyini, okeanların hərəkət gücünü və hətta iqlim dəyişikliklərinin təsirini müşahidə edə bilirlər.
Bəzi seysmoloqlar bu təbii ritmi “Yer kürəsinin nəfəsi” adlandırır. Onların fikrincə, bu səssiz dalğalanmalar olmasa, planetin daxili enerjisi tarazlıqdan çıxar və bu, güclü zəlzələlərin və ya geoloji dəyişikliklərin artmasına gətirib çıxara bilər.
İnsanın qulağı bu titrəyişləri hiss etmir, çünki onların tezliyi çox aşağı səviyyədədir. Lakin xüsusi cihazlar seysmometrlər bu səsi “dinləyə” bilir.
Bu cihazlarla toplanan məlumatlar sayəsində alimlər Yerin daxilində gedən prosesləri, bəzən isə zəlzələləri illərlə əvvəlcədən proqnozlaşdırmaq imkanına malik olurlar.
Yerin bu “nəbzi” bizə təbiətin necə mürəkkəb, amma eyni zamanda ahəngdar sistem olduğunu xatırladır. Biz onu eşitmirik, amma onun ritmində yaşayırıq. Hər addımımız, hər nəfəsimiz bu səssiz titrəyişin bir hissəsidir.
Bəlkə də bir an dayanıb qulaq asmağa çalışsaq, torpağın altından gələn bu görünməz melodiyanı, öz planetimizin ürək döyüntüsünü hiss edərik.
