Hər payız təbiət sanki möhtəşəm bir moda nümayişi təşkil edir – meşələr qızılı, al-qırmızı və bənövşəyi rənglərə bürünür. Amma bu gözəlliyin arxasında təkcə fəsil dəyişikliyi deyil, həm də dəqiq hesablanmış bioloji proses dayanır.

Baki-baku.az xəbər verir ki, alimlər müəyyən ediblər: yarpaqların rəng dəyişməsi sadəcə təsadüfi estetik hadisə deyil, ağacın mürəkkəb sağ qalma strategiyasıdır.

Günlər qısaldıqca və günəşin gücü azaldıqca, ağaclar yarpaqlardan qida maddələrini geri qaytarmaq üçün genişmiqyaslı bir “təkrar emal” əməliyyatına başlayırlar. Fotosintezi mümkün edən yaşıl piqment – xlorofil – tədricən parçalanır və onun yerini yarpağın toxumasında əvvəldən mövcud olan digər rənglər tutur. Bu zaman səhnəyə karotinoidlər çıxır – qızılı-sarı və narıncı piqmentlər, əvvəldən orada olsalar da, yalnız indi görünür hala gəlirlər.

Qırmızı və bənövşəyi rənglər isə sadəcə “qalıq effekt” deyil. Bunlar ağacın xüsusi olaraq yaratdığı yeni qoruma formasıdır! Antosianlar – təbii qoruyucular kimi – ağacı günəş işığından müdafiə edir, ta ki bitki yarpaqlardan son azot və fosfor ehtiyatlarını çıxarana qədər. Beləliklə, al-qırmızı payız yarpaqları sadəcə gözəl bir mənzərə yox, ağacın hər şeyi dəyərləndirib qorumağa çalışdığını göstərən bir işarədir.

Payız — təbiətin öldüyü yox, özünü dahiyanə şəkildə yenidən işlədiyi zamandır. Diqqətlə baxsanız görərsiniz: hər yarpaq – qış yuxusuna getməzdən əvvəl ölümünü sənətə çevirən kiçik bir kimya zavodudur.