Səyyah Karl Buşbinin Xəzəri keçərək Azərbaycana necə çatdığı barədə…
Karl Buşbi keçmiş britaniyalı desantçı, səyyah və yazıçı kimi tanınır. O, 1998-ci ildə Cənubi Amerikanın cənub ucundakı Puna Arenas şəhərindən piyada dünya səyahətinə başlayıb və bu səyahət hələ də davam edir.
Baki-baku.az xəbər verir ki, Buşbi Berinq boğazını heç bir nəqliyyat vasitəsi olmadan, buz üzərində və üzərək keçən ilk insan olub. Onun bu layihəsi “Qolyaf Ekspedisiyası” (Goliath Expedition) adlanır.
12 il Britaniya Hava-desant Qüvvələrində xidmət edən Karl Buşbi dünya ətrafında səyahətə başlamağa qərar verir və iki əsas qaydaya riayət edəcəyinə söz verir:
- Dünyanı tam dolanmadan evə qayıtmamaq.
- Heç bir nəqliyyat vasitəsindən istifadə etməmək.
Onun marşrutu Çilinin cənubundakı Punta-Arenas şəhərindən başlayaraq, Cənubi və Şimali Amerikanın qərb sahilləri ilə, Berinq boğazından keçərək Avrasiya boyunca İngiltərənin Hull şəhərinə qədər uzanmalı idi. Hullda onun valideynləri və azyaşlı oğlu yaşayırdı.
Buşbi 25 ölkəni 36 min mil (təxminən 58 min km) məsafədə 12 ilə piyada qət etməyi planlaşdırırdı. Lakin vizalar və digər çətinliklər bu planı həyata keçirməyə imkan vermədi. O, 1998-ci il noyabrın 1-də Punta-Arenasdan yola düşdü. Üzərində cəmi 800 dollar vardı. İlk sponsorlar yalnız Latın Amerikasını keçdikdən sonra tapıldı. Öz yükünü daşımaq üçün isə “Heyvan” (Beast) adlandırdığı arabadan istifadə edirdi.
O, sonralar Darien boşluğunu (Cənubi və Şimali Amerikanı ayıran meşəlik keçilməz ərazi) Berinq boğazından sonra ən çətin hissə adlandırırdı.
2006-cı ildə Buşbi 17 min mil yolu qət edərək Berinq boğazına çatdı. Boğazı fransız səyyah Dimitri Kieffer ilə birlikdə mart ayında, buz üzərində və üzərək 14 günə keçdilər. Lakin planlaşdırılan sərhəd-keçid məntəqəsinə yox, Çukotkanın Uelen kəndinə çatdıqları üçün saxlanıldılar. Üstəlik, Rusiyaya viza ilə yanaşı, xüsusi icazə də tələb olunurdu.
2006-cı ilin 13 aprelində Çukotkanın Lavrentiya kəndində onların məhkəməsi başladı. Deportasiya olunmadılar, ancaq cərimə ilə canlarını qurtara bildilər. Yenidən sənədləri hazırlamaq üçün Alyaskaya qayıtmaq məcburiyyətində qaldılar.
Buşbi bir il Alyaskada gözlədikdən sonra Uelenə qayıdaraq yoluna davam etdi. Viza müddəti bitdikcə Rusiyadan çıxıb geri dönməli olurdu.
2008-ci ilin sonu — 2010-cu ilə qədər maliyyə çətinliklərinə görə Meksikada qalmalı oldu.
2011-ci ildə yoluna davam edərək Srednekolymska çatdı. Lakin viza problemi səbəbilə səyahəti bir daha dayandırıldı. 2015-ci ilin martında yenidən başladı. Bu müddət ərzində o, piyada Los-Ancelesdən Vaşinqtona gedərək Rusiyanın səfirliyinə baş çəkdi və yenə piyada geri döndü.
2017-ci ildə Monqolustana çatdı və burada səyahətin növbəti mərhələsini — “Qərbə doğru çöllərlə” (Steppes To The West) adlı üçillik marşrutunu planlaşdırdı. Bu mərhələdə ona səyyahlar Anjela Maksvell və Ceymi Ramsi də qoşulmalı idi.
Marşrut sonra Sincan, Qazaxıstan, Özbəkistan və Türkmənistan üzərindən İran sərhədinə qədər davam etdi. COVID-19 pandemiyası başladıqda Buşbi müvəqqəti olaraq Meksikaya qayıtdı və səyahətinə fasilə verdi.
2024-cü ilin avqustunda Buşbi Qazaxıstan tərəfdən Xəzər dənizini keçməyə başladı. Dünyaca məşhur səyyahlar Karl Buşbi və Anjela Maksvell 41 gün ərzində Xəzəri üzüb Azərbaycana çatdılar. Onlar Xəzər dənizini bir başdan o başa 186 mil (təxminən 300 km) məsafədə keçərək Azərbaycana gəldilər.
2025-ci ilin may ayında Buşbi İstanbul şəhərinə çatdı və Türkiyə Nəqliyyat və İnfrastruktur Nazirliyinin xüsusi icazəsi ilə “15 iyul şəhidlər körpüsü” (Boğaziçi körpüsü) üzərindən piyada keçərək Asiyadan Avropaya adladı.
Buşbi saat 10:30-da Asiya tərəfindəki Kuzquncuk parkından yola çıxaraq 10 dəqiqə sonra Avropa hissəsinə çatdı.
O zaman belə demişdi: “Bu, çox uzun bir səyahət idi. Bu nöqtəyə çatmaq asan olmadı. Özümü inanılmaz dərəcədə həyəcanlı hiss edirəm. Bu körpünü piyada keçən çox az insan var. Buraya gəldiyim üçün xoşbəxtəm. Türkiyə xalqına böyük təşəkkür edirəm — mənə çox yardım etdilər”.
O əlavə etmişdi: “Yoldayam artıq üç aydır. Bu müddətdə çox şey öyrəndim. Dünya heyrətamiz bir yerdir. İnsanlar bunu müharibə və dağıntılarla dolu xəbərlərə baxmayaraq unutmamalıdır. Mən bir səyyah olaraq bəşəriyyətin ən gözəl tərəflərini və planetimizin ən gözəl guşələrini gördüm”.
Hazırda vizasının müddəti bitmək üzrə olduğundan, Buşbi müvəqqəti olaraq yenidən Meksikaya qayıdacaq. Viza yeniləndikdən sonra isə səyahətini dayandığı yerdən davam etdirməyi planlaşdırır.
Hacı Cavadov
