Azərbaycanın nağıl və dastanları uşaqlıq yaddaşımızın ən unudulmaz səhifələrində yaşayır. Bu qəhrəmanlar nəinki cizgi filmlərində və kitab səhifələrində, həm də xalqın könlündə əbədi yer alıblar. Bəs bu sevimli qəhrəmanlar bir gün müasir Bakıya səyahət etsələr, ilk olaraq hara baş çəkərdilər?
Baki-baku.az bu yazıda məhz bu sualların izinə düşəcək və uşaq dünyasının sehrli obrazlarını paytaxtın ən simvolik məkanları ilə görüşdürəcək.
Cırtdan. Hər zaman zəkası ilə çətinliklərin öhdəsindən gələn Cırtdan üçün ən uyğun məkan, şübhəsiz ki, Azərbaycan Milli Kitabxanasıdır. Əfsanələrdə ağıllı və cəsur uşaqların simvoluna çevrilən bu qəhrəman burada müasir uşaq ədəbiyyatını, qədim dastanların yazılı nüsxələrini vərəqləyər, elm və bilik xəzinəsi ilə tanış olar. Cırtdan bəlkə də kitabxanada “öz hekayəsi”ni görüb, sevinclə “baxın, bu mənim macəramdır!” deyərdi.
Simurq quşu. Büllur qanadlı, sehrli və əbədi həyat rəmzi olan Simurq quşu üçün Alov Qüllələri sanki müasir zamandakı yuvasıdır. Göylərə yüksələn bu nəhəng tikililər gecələr alov kimi parlayarkən Simurqun özünü burada hiss etməsi təəccüblü olmazdı. Miflərdə od və nurla əlaqələndirilən bu quş üçün Alov Qüllələri həm simvolik, həm də vizual anlamda ideal bir görüş nöqtəsidir.
Dədə Qorqud. Odlar diyarı Azərbaycanın ən müqəddəs ocaqlarından biri olan Atəşgah Məbədi Dədə Qorqudun müdrikliyi və hikmət dolu dünyasına çox yaxındır. O, burada qədim ziyarətlərin izlərini oxuyar, bəlkə də ətrafdakı od alovlarına baxaraq, yeni bir boy söyləyərdi. Məbəddəki sükut və alovun dili Dədə Qorqudun ruhani dərinliyini tamamlayacaq gücdədir.
Məlikməmməd. Ədalətli və igid qəhrəman Məlikməmməd üçün sultanlara layiq bir məkan seçmək lazım gəlir. Şirvanşahlar Sarayı onun zəkası, qəhrəmanlığı və nəslinin şərəfini təcəssüm etdirən bir yer kimi qarşısında ucalır. Tarixi daşların arasında gəzişərkən Məlikməmməd qılıncını taxıb, bu günün şəhərini müdafiə etməyə belə qərar verə bilərdi!
Tıq-tıq xanım. Zarafatcıl və maraqlı Tıq-tıq xanım üçün Bakının ən canlı, rəngarəng və fotogen məkanlarından biri olan Bakının mərkəzi sayılan Nizami küçəsi əsl məkandır. Xüsusilə çətirli qız heykəlinin yanında dayansa həm dost tapar, həm də gözəlliyini şəhər sakinlərinə nümayiş etdirərdi.
Göyçək Fatma. Gözəlliyi və sadəliyi ilə seçilən Göyçək Fatma üçün Azərbaycan Xalça Muzeyi əsl estetik dayanacaqdır. Buradakı naxışlar, rənglər, tellər sanki onun əlinin toxunuşlarını yaşadır. Fatma burada incəsənətin sükutlu dili ilə öz gözəlliyini, daxili zərifliyini paylaşardı. Hər xalçada bir nağıl, hər sapda bir dua onun hekayəsini tamamlayardı. Uşaqlıqdan ev işlərinə öyrəşən Göyçək Fatma üçün xalçaçılıq peşəsi də maraq doğurardı.
Şəngülüm, Şüngülüm, Məngülüm. Bu üç şən keçi üçün ən uyğun yer Bakı Zooloji Parkıdır. Daim evdə canavarın gəlməsindən qorxan bu keçilər Bakı Zooloji Parkında özlərini daha etibarlı, daha güvənli hiss edərlər. Həmçinin burada çoxlu dost tapar, ziyarətçilərlə oyun oynayarlar. Bu park onların ruhuna uyğun bir təbiət bayramıdır.
Təpəgöz. Azərbaycan dastanlarının qorxunc, eyni zamanda kədərli obrazı Təpəgöz üçün Qız Qalası həm güc, həm tənhalıq, həm də tarix simvoludur. Dastanda özünü yalnız hiss edən bu nəhəng varlıq, Qız Qalasının sirlərinə bəlkə də yaxınlıq duyardı. İkisi də miflərdən gələn, tənhalığa yazılmış hekayələrdir.
Molla Nəsrəddin. Zəka, yumor və hikmətin canlı təcəssümü olan Molla Nəsrəddin üçün Bakıdakı ən uyğun məkan, əlbəttə ki, İçərişəhərdir. Bu qədim qala divarları arasında addımlayarkən Molla Nəsrəddin bəlkə də dar keçidlərdə dayanar, “bu küçə düz deyil, amma düzəldən də yoxdur” deyib özünəməxsus gülüşü ilə bir hikmət söyləyərdi. Tarixin tozlu səssizliyini yumorla oyadan Molla Nəsrəddin burada özünü həm evində, həm də səhnədə kimi hiss edərdi. Qədim hamamların, karvansaraların və daş döşəmələrin ortasında ayaq saxlayıb bir-birindən dərin mənalı lətifələr söyləyər, öz mövcudluğunu elə zarafatla yad edərdi. Onun hazırcavablığı və sadə hikməti bu məkanda daşların arasından belə boylanar.
