İnsanlıq alovu necə dayandırdı

Məlum olur ki, Yer üzü bir zamanlar odla vəhşiləşmiş dövrlərdən keçib.
Baki-baku.az-ın xəbərinə görə, Antarktida buzlaqlarında alimlər sübutlar aşkarlayıblar. Belə ki, XX əsrə qədər planetin meşələri heç vaxt olmadığı qədər yanıb külə dönüb. İqlim nə qədər soyuyurdusa, yanğınlar da bir o qədər azalırdı. Lakin XIX əsrdə əhali artımı və odunla kömürə artan tələbat nəticəsində rekord həcmdə biomassa məhv oldu. Meşələr qalxan yox, yanacaq idi.
Burada isə maraqlı bir paradoks ortaya çıxır: XX əsrdə alov qəfil geri çəkilməyə başladı. Hər onillikdə yanan sahələrin miqyası azalırdı. Niyə? Cavab insan faktorundadır. Biz təkcə yanğını söndürməyi yox, eyni zamanda ona qarşı bütöv strategiyalar qurmağı da öyrəndik: aviasiya patrullarından tutmuş yanğınların qarşısının alınmasına qədər. Minilliklər sonra ilk dəfə alov Yer üzərindəki hökmranlığını itirməyə başladı.
Antarktida hər şeyi görüb. Məhz onun buzları molekulyar salnaməni qoruyub saxlayır. Alimlər oksigen və karbon qazı səviyyəsinə əsaslanaraq Yer kürəsinin yanğınlar tarixini xəritələşdiriblər. Məlum olub ki, alov da itaət etməyi bacarır. İnsan məsuliyyəti öz üzərinə götürdükdə, təbiət qüvvələri belə geri çəkilir.

Əbülfəz Babazadə