Səhnə: ana itin balalarını yaladığı rahat bir yuva. Kamera onun baxışını tutur, sanki bu baxışda səssiz bir şəfqət oxunur. Amma balalar yuvanı tərk edən kimi, insanın beynində sual yaranır: görəsən, o darıxırmı? Biz heyvanlara insan dramaturgiyasının prizmasından baxırıq və təbii olaraq yanılırıq.
İtin psixikası fərqlidir. Ana bağlılığı – qısaömürlü bir təkamül mexanizmidir. Bu bağlılıqda sentimentallığa yer yoxdur, amma həyatda qalmaq üçün dəqiq bir proqram var: yedizdirmək, qorumaq, öyrətmək və buraxmaq. Doğuşdan səkkiz həftə sonra dişi itin orqanizmində hormonlar azalır və bununla birlikdə övladla emosional əlaqə də tədricən sönür.
Macarıstan etologiya məktəbinin professor Adam Mikloşi rəhbərliyilə apardığı tədqiqatlar sübut edir: ev itinin diqqəti balaya yox, insana yönəlib. Onun sədaqəti insanla yan-yana minillərlə yaşamanın məhsuludur. Məhz sahibi onun üçün bu dünyanın lövbəridir. Burada qoxu və səs genetik qohumluqdan daha önəmlidir.
Həsrət, sadəcə bizim proyeksiyamızdır. Biz heyvanda kədər görmək istəyirik ki, onunla empatiya quraq. Amma əzab yerinə – rutinə sürətli bir dönüş: yemək, oyun, gəzinti. İt üçün bu bir faciə deyil, sadəcə yeni reallığa keçiddir.
“Zəruri analıq” mifini də arxada qoymaq lazımdır. İnsandan fərqli olaraq, it şəxsiyyət kimi formalaşmaq üçün analıq təcrübəsinə ehtiyac duymur. Onun xoşbəxtliyi – sabitlikdə, diqqətdə, fiziki rahatlıqda və sizin əlinizdədir.
İtlər hiss edir. Amma fərqli hiss edir. Onların gücü də buradadır. Və bu da bizim məsuliyyətimizdir.
