Language SwitcherAzərbaycanca 🇦🇿 | Русский 🇷🇺

Nəşr edilmişdir 08/13/2025

Paylaşın

HƏR ŞEYDƏN

Dünyanı idarə edən düşüncələr: ideya fenomeni

Onun maddi çəkisi yoxdur, rəngsiz və qoxusuz olmasına rəğmən dağları yerindən tərpədə, imperiyaları yıxa və tonlarla çəkisi olan raketləri kosmosa göndərə bilər. İdeya — sadəcə bir fikir deyil, dünyaları yaradan zəka enerjisidir.

Baki-baku.az portalının məlumatına görə, hələ antik dövr filosofları ideyanı sadəcə nəzəri konstruksiya kimi deyil, maddi aləmdə gerçəkləşmədən əvvəl mövcud olan qeyri-maddi ilkin obraz, mükəmməl forma kimi görürdülər. Platon deyirdi ki, ətrafımızda gördüyümüz hər şey bu ilkin obrazların sadəcə kölgəsidir və deməli, reallığa hökm edən ideyalardır, əksinə deyil.

Tarix qədimlərin haqlı olduğunu sübut edib. Hər bir böyük kəşf — təkərin icadından atomun parçalanmasına qədər — bir anlıq ilhamdan, “ağlıma gəldi” məqamından başlayıb. Arximedin zehnində canlanan bir təsadüfi obraz mexanikanı dəyişdirən qanunu doğurdu. Nyutonun düşən alma haqqında bircə fikri isə dünyaya cazibə qanunlarını bəxş etdi.

İdeyalar ölmür: onlar əsrlər boyu formalarını dəyişərək mahiyyətlərini qoruyurlar. Onlar bəzən onilliklərlə üzə çıxmır, o vaxta qədər ki, kiminsə zehnində yenidən parlayan qığılcım bütün bəşəriyyətin yoluna işıq saçır. Deməli, dəftərin kənarına yazılan və ya mübahisədə səslənən istənilən fikir yeni bir dünyanın alovunu yandıramağa qadir qığılcın ola bilər.

Hacı Cavadov

“Bakıbaku” redaksiyası tərəfindən tərtib edilib

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Azərbaycan və ABŞ dövlət başçılarının görüşü, görüş zamanı qəbul edilən qərarlar, imzalanan sənədlər Vaşinqtonun Cənubi Qafqaz siyasətində yeni