Təhsil — yalnız dərsliklər, qiymətlər və dərslər deyil. O, cəmiyyətin mədəniyyətinin, ruhunun və tarixinin aynası, keçmişlə gələcək arasında körpüdür. Planetimizin müxtəlif bucaqlarında məktəb həyatı fərqli görünür — nəinki dərs üsulu, hətta uşaqların məktəbə necə getməsi, nə geyməsi də fərqli ola bilər. Amma bu məktəblər — böyük şəhərin səs-küylü mərkəzində və ya ən ucqar kənddə olmasından asılı olmayaraq — uşaqlara bilik işığı və daha yaxşı sabaha ümid vermək kimi bir missiyanı paylaşırlar.
İlk addımlarını sevinc və maraqla atan azərbaycanlı uşaqlarla yanaşı, dünya ulduzlarının taleləri də minlərlə fərqli həyatın parçasıdır. Gəlin gözümüzü dünya məktəblərinə çevirək və fərqli ölkələrdən unudulmaz ənənələrlə tanış olaq.
Yaponiya: təmizlik dərsləri ilə məktəb başlayır
Yaponiyada tədris ili apreldə — sakura çiçəklərinin yumşaqlığı ilə başlanır. Bu, yeni həyatın, təmizliyin və ümidlərin simvoludur. Demək olar ki, bütün kiçik şagirdlər eyni dəri çantası — “randoseru” daşıyır; onun hər biri doğma xəzinə kimidir. Xüsusi ənənə — o-sodzi: şagirdlər hər gün sinfi özü təmizləyir, zibil atır, təmizləyir, hətta tualeti belə. Bu, əmək, məsuliyyət və ətrafla qayğı münasibətini öyrədir. Məktəbə daxil olanda uşaqlar çöl ayaqqabısını dəyişərək “uwabaki” adlı ev tapşırı çəkmələrinə keçirlər — bu da məktəbin təmizliyini qoruyur. Məktəb yalnız bilik deyil, xarakter tərbiyəsidir.
Almaniya: “Schultüte” — şirin başlanğıc
Almaniyada məktəb həyatı ilk addımları — doğrudan da bayramdır. Birinci sinfə gedənlərə şirniyyət, oyun və məktəb ləvazimatları ilə dolu rəngli Schultüte hədiyyə olunur. Bu ənənə XIX əsrdən gəlir və uşaqların məktəb həyatına sevinc dolu girişini təmin edir. Təhsil sistemi fərqlidir: ibtidai sinfdən sonra uşaqlar qabiliyyət və maraqları nəzərə alınaraq xüsusi məktəb növlərinə yönləndirilir — gimnaziya, real məktəb və ya əsas məktəb. Hər bir uşaq öz yolunu tapmaq üçün bu sistemi seçə bilir.
Avstraliya: uzaq bölgələrə radio dərsləri
Avstraliyanın geniş çöllərində, məktəblərin minlərlə kilometr uzaqlıqdakı uşaqlar üçün School of the Air radio proqramıdır. Əvvəllər qısa dalğa radio ilə dərslər keçirilirdi, indi bu internet və video vasitəsilə gerçəkləşir. Müəllimlər studiya vasitəsilə dərs deyir, uşaqlar isə evdən, fermalardan və uzaq bölgələrdən qoşulur. Uzaqlığa və təcridə baxmayaraq, valideynlər, şagirdlər və müəllimlər imtahanları keçir, birgə düşərgələr təşkil edir. Bu, göstərir ki, texnologiya coğrafi çatışmazlıqları aşır.
Finlandiya: qısa dərs günü, uşağa hörmət
Finlandiyada dərs günü cəmi 5 saatdır, ev tapşırığı demək olar ki yoxdur. Buna baxmayaraq, ölkə dünya təhsil sistemində liderlərdəndir. Burada keyfiyyət və dərk əsasdır, miqdardan və stressdən üstün tutulur.Finlandiya məktəblərində yaradıcı düşüncə və fərdi yanaşma ön plandadır. Bu model göstərir ki, təhsil yalnız beyin üçün deyil, ruh üçün də vacibdir.
Banqladeş: su üzərində məktəb
Banqladeşdə musson yağışları ilə daşqınlar çox olur və uşaqlar məktəbə gedə bilmirlər. 2002-ci ildən başlayaraq plavuşiye məktəblər — sudakı məktəblər fəaliyyət göstərir.Günəş enerjili və internetli bu “siniflər” bataqlıq kəndlərə gəlib genişlənsə də, içlərində tam sinif şəraiti var. Bu, təhsil üçün heç bir təbii maneənin dayaq ola bilməyəcəyini sübut edir.
Kolumbiya: ziplaynlardan məktəbə sürüş
Kolumbiyanın dağlıq bölgələrində uşaqlar məktəbə çatmaq üçün təhlükəli yollarla üzləşirlər. Buna görə ziplaynlar — gərilmiş tel boyunca sürüşərək məktəbə çatırlar.Bu qeyri-adi yol bilik arzusu qarşısında heç bir maneənin böyük olmadığını göstərir.
Təhsil — sadəcə dərs deyil. O, hər birimizin hekayəsidir, işığa, inama və inkişaf yoludur. Gəlin bu dünyadan məktəb nağıllarını qiymətləndirək və qiymətli hədiyyə — bildiyəldən öyünək.Hər uşağın — Azərbaycanda, Yaponiyada, Kolumbiyada və ya Banqladeşdə — yolu önəmlidir, bilik isə gələcəyin ən parlaq qapılarını açan açardır.
Ayna Bəxtiyar
