Beynəlxalq alimlər qrupu, işıq sürətinə yaxın sürətlə toqquşan atom nüvələrinin yeni kompüter modellərini təqdim edərək, kainatın ilk anları barədə anlayışımızı daha da dəqiqləşdirib.

Baki-baku.az xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri nüfuzlu “Physical Review Letters” jurnalında dərc olunub. Alimlər bildirirlər ki, bu toqquşmalar zamanı yaranan kvark-qlüon plazması kainatın “Böyük partlayış”dan dərhal sonra mövcud olduğu maddə formasıdır. Burada kvarklar və qlüonlar artıq proton və neytronlara bağlı deyil – onlar azaddırlar və bu faza maddənin ən ilkin vəziyyətini əks etdirir.

Tədqiqatçılar proton və nüvələrin daxili strukturunun enerjidən asılı olaraq necə dəyişdiyini modelləşdirərək, plazmanın yaranma şəraitinə dair daha dəqiq hesablamalar aparıblar. Yeni nəticələr CERN və Brukheyven Milli Laboratoriyasında əldə olunan eksperimental məlumatlarla əvvəlki modellərlə müqayisədə daha yaxşı üst-üstə düşür.

Finlandiyanın Yuvyaskyula Universitetindən tədqiqatın həmmüəllifi Heykki Myantyusaari deyib:
“Bu tədqiqatlar kvark-qlüon plazmasının xüsusiyyətlərini daha dəqiq müəyyən etməyə və maddənin ekstremal şərtlər altında necə davrandığını anlamağa imkan verir.”

Yaxın vaxtlarda Brukheyven laboratoriyasında istifadəyə veriləcək elektron-ion kollayderi bu sahədə əlavə məlumatların əldə olunmasını təmin edəcək.

Layihənin əsas məqsədi isə təbiətin dörd fundamental qüvvəsindən biri olan güclü qarşılıqlı təsiri daha dərindən öyrənməkdir.