Bitkinin mənşəyi və xüsusiyyətləri
Bibəriyyə Aralıq dənizi sahillərində geniş yayılmış, həm ədviyyat, həm də dərman bitkisi kimi tanınan həmişəyaşıl kol bitkisidir. Onun elmi adı Rosmarinus officinalis olsa da, xalq arasında sadəcə “bibəriyyə” deyilir. Bitki kəskin, xoş ətiri və tünd yaşıl iynəvari yarpaqları ilə seçilir. Tarix boyu bibəriyyə həm mətbəxdə, həm də təbabətdə özünəməxsus yer tutub.
Sağlamlıq faydaları
Bibəriyyənin tərkibində efir yağları, antioksidantlar, flavonoidlər və vitaminlər zəngindir. Bu səbəbdən də onun bir çox müsbət təsiri var:
Yaddaşı gücləndirir: Elmi araşdırmalar göstərir ki, bibəriyyə yağı qoxusu diqqəti artırır və qısamüddətli yaddaşı yaxşılaşdırır.
Stres və yorğunluğa qarşı: İstifadəsi əsəb sistemini sakitləşdirir, gərginliyi azaldır.
Həzm sisteminə faydalıdır: Çay şəklində qəbul edildikdə mədə şirəsinin ifrazını tənzimləyir, şişkinlik və köpü aradan qaldırır.
Antiseptik təsir: Yaraların dezinfeksiyasında, soyuqdəymə və öskürəkdə köməkçi vasitə kimi işlədilir.
Dolaşımı yaxşılaşdırır: Qanı duruldur, ürək-damar sisteminin fəaliyyətini dəstəkləyir.
Mətbəxdə istifadəsi
Bibəriyyə Aralıq dənizi mətbəxinin sevimli ədviyyatıdır. Ət yeməklərinə, xüsusən quzu və toyuq ətinə xüsusi dad verir. Bundan əlavə, balıq, kartof, çörək və hətta bəzi desertlərdə də istifadə olunur. Bibəriyyə yağı isə salatlara və souslara xoş ətir qatır.
Gözəllik və aromaterapiya
Bibəriyyə yağı saç tökülməsinə qarşı təsirli hesab olunur. Saç diblərinə masaj edildikdə qan dövranını artırır, saçların möhkəmlənməsinə kömək edir. Aromaterapiyada bibəriyyə efir yağı diqqəti toplamaq və yorğunluğu azaltmaq üçün geniş istifadə olunur.
Ehtiyat tədbirləri
Bibəriyyə ümumiyyətlə təhlükəsizdir, lakin həddindən artıq qəbul edildikdə ürəkbulanma və yüksək qan təzyiqinə səbəb ola bilər. Hamilə qadınlara və bəzi xroniki xəstəlikləri olan şəxslərə həkimlə məsləhətləşmədən çox istifadə etmək tövsiyə edilmir.
Bibəriyyə həm ədviyyat, həm təbii dərman, həm də gözəllik vasitəsi kimi insan həyatında çoxşaxəli yer tutur. Onun həm bədəni, həm də zehnimizi gücləndirən təsirləri əsrlərdir dəyərləndirilir.
