Bamiyə — zərif xəmiri, xırçıltılı toxuması və şirin şərbəti ilə məşhur olan ənənəvi şərq şirniyyatlarından biridir. Bu ləzzət Azərbaycan, Türkiyə, İran və Balkan mətbəxində geniş yayılıb. Azərbaycanın xüsusilə Zaqatala və Şəki bölgələrində bamiyə şirniyyatı həm gündəlik, həm də bayram süfrələrinin sevilən təamıdır.
Tarixi və mənşəyi
Bamiyənin tarixi Osmanlı imperiyası dövrünə gedib çıxır. Əvvəllər saray mətbəxində hazırlanan bu şirniyyat, zamanla xalq arasında yayılaraq müxtəlif bölgələrdə özünəməxsus dad və forma alıb. Şirniyyatın adı və forması tərəvəz olan bamiyəyə (əbədiya) bənzədiyi üçün bu cür adlandırıldığı ehtimal olunur.
Azərbaycan mətbəxində isə bamiyə şirniyyatı əsasən quyma tipli şirniyyatlar sırasında yer alır və tulumba adı ilə də tanınır. Qonşu ölkələrlə olan mədəni mübadilə nəticəsində bu şirniyyat zəngin regional variasiyalara sahib olub.
Hazırlanma qaydası
Bamiyə şirniyyatının hazırlanması ustalıq və diqqət tələb edir. Onun əsasını xəmir və şəkər şərbəti təşkil edir.
Lazım olan ərzaqlar (təxminən 4-6 nəfərlik):
1 stəkan su
1 stəkan un
50 qram kərə yağı
3 ədəd yumurta
Bir çimdik duz
1 çay qaşığı irmik (isteğe bağlı, xırtıltı üçün)
Qızartmaq üçün duru yağ
Şərbət üçün:
2 stəkan şəkər tozu
1,5 stəkan su
Bir neçə damcı limon suyu
Hazırlanması:
Şərbətin hazırlanması: Şəkər və su bir qazanda qaynadılır. Qaynamağa başladıqda limon suyu əlavə olunur və 10-15 dəqiqə qatılaşana qədər bişirilir. Soyumaq üçün kənara qoyulur.
Xəmirin hazırlanması: Su və kərə yağı qazana tökülüb qaynadılır. Un bir anda əlavə olunur və taxta qaşıqla qarışdırılaraq xəmir topa halına gələnə qədər bişirilir. Soyumağa buraxılır.
Soyuyan xəmirdə yumurtalar bir-bir əlavə olunur və hər dəfə yaxşıca qarışdırılır.
Hazır xəmir konditer torbasına doldurulur və ucunda ulduz formalı şirniyyat başlığından istifadə edilir.
Qızdırılmış yağda bamiyələr sıxılaraq qızılı rəng alana qədər qızardılır.
Qızardılmış bamiyələr birbaşa soyuq şərbətin içinə salınır və bir neçə dəqiqə saxlanıldıqdan sonra çıxarılır.
Faydaları
Əslində bamiyə şirniyyatı şəkərli və yağda qızardıldığı üçün diabet və pəhriz saxlayanlar üçün uyğun deyil, lakin aşağıdakı üstünlükləri qeyd edilə bilər:
Enerji verir: Karbohidrat və yağ baxımından zəngin olduğu üçün enerji ehtiyacını sürətlə qarşılayır.
Məzuniyyət və bayram süfrələri üçün ideal seçimdir, uzun müddət toxluq hissi verir.
Ev şəraitində təbii ərzaqlarla hazırlanarsa, qida əlavələri və konservantlardan uzaq bir alternativ sayılır.
Bamiyə əvəzolunmaz seçimdir
Bamiyə şirniyyatı Azərbaycanın mətbəx mədəniyyətinin şirin bir səhifəsidir. Tərkibindəki sadə ərzaqlarla böyük dad təmin edən bu təam, nəsildən-nəslə ötürülən mətbəx biliklərinin, əllə hazırlanan ənənəvi şirniyyatların hələ də yaşadığını sübut edir. Həm klassik ləzzət axtaranlar, həm də mətbəxində yenilik etmək istəyənlər üçün bamiyə əvəzolunmaz seçimdir.
Xanım Aydın
