Azərbaycanda sənədsiz evlərin və torpaq sahələrinin hüquqi qeydiyyatı ilə bağlı bir sıra mühüm yeniliklər həyata keçirilir. Bu dəyişikliklər minlərlə vətəndaşın uzun illərdir həllini gözlədiyi mülkiyyət məsələlərini yoluna qoymaq məqsədi daşıyır.
Baki-baku.az vətəndaşların maraqla gözlədiyi bu yeniliklərin mahiyyəti ilə bağlı araşdırma aparıb.
Yeniliklərə əsasən, əvvəllər hüquqi sənəd sayılmayan bəzi qərar və arayışlar indi hüquqi əhəmiyyət daşıyır. Məsələn, sovet dövründə verilmiş qərarlar, 2001-ci ilə qədər icra nümayəndələrinin verdiyi sənədlər və keçmiş kolxoz, sovxoz rəhbərlərinin əmr və göstərişləri artıq daşınmaz əmlakların rəsmiləşdirilməsi üçün əsas sayılır. Bu, yüz minlərlə vətəndaşa öz ev və torpaq sahələrini rəsmi şəkildə qeydiyyata almaq imkanı yaradır.
Eyni zamanda, “fin” tipli evlərin sökülüb yerində tikilən yeni fərdi yaşayış evləri də sadələşdirilmiş qaydada qeydiyyata alınacaq. Əgər vətəndaşın əlində 2004-cü ilə qədər bu barədə icra hakimiyyətinin sərəncamı və layihəsi varsa, o zaman həm ev, həm də torpaq sahəsi rəsmiləşdirilə bilər.
Texniki pasportu olan evlər üçün də prosedurlar asanlaşdırılıb. 2021-ci ilə qədər verilmiş texniki sənədlər hüquqi əsas kimi qəbul olunur. Bu isə qeydiyyat üçün əlavə yoxlamalara ehtiyac qalmadan prosesin daha tez başa çatmasına şərait yaradır.
Lakin bütün sənədsiz tikililər bu imkanlardan yararlana bilməyəcək. Yüksək gərginlikli elektrik xətlərinin, qaz və neft kəmərlərinin mühafizə zonasında yerləşən evlər, habelə dövlət və bələdiyyə torpaqlarının qanunsuz zəbt olunması ilə inşa edilən tikililər qeydiyyata düşməyəcək.
Torpaq sahələrinin sənədləşdirilməsində isə əsas çətinlik texniki problemlərlə bağlıdır. Vətəndaşların faktiki istifadə etdikləri torpaqla sənədlərdə göstərilən məlumatlar arasında uyğunsuzluqlar prosesin uzanmasına səbəb olur. Bu problemlərin aradan qaldırılması üçün rəqəmsal kadastr xəritələrinin hazırlanması və elektron sistemlərin təkmilləşdirilməsi istiqamətində işlər aparılır.
Qısacası, hökumət daşınmaz əmlakın sənədləşdirilməsi sahəsində ciddi hüquqi və texniki islahatlar həyata keçirir. Bu dəyişikliklər həm vətəndaş rahatlığını artırmaq, həm də əmlak sahibliyinin hüquqi əsaslarını gücləndirmək məqsədi daşıyır. Prosesə vətəndaşların da aktiv şəkildə qoşulması isə bu işin daha sürətli və səmərəli həyata keçirilməsinə kömək edəcək.
Elvin Camalov
