Hər il milyonlarla quş minlərlə kilometr məsafə qət edərək sanki xəritəyə baxırmış kimi dəqiq istiqamət tutur. Onların okeanları, səhraları və dağları heç bir səhv etmədən aşması sadəcə instinkt deyil, bu, təbiətin yaratdığı heyrətamiz naviqasiya sistemidir.
Baki-baku.az xəbər verir ki, elm adamları uzun illərdir bu sirri araşdırır və indi bilirlər ki, quşlar Yerin maqnit sahəsini “görə” bilirlər. Onların gözlərində və beyinlərində xüsusi kriptoxrom adlı molekullar var. Bu molekullar Günəş işığı ilə reaksiyaya girərək quşların görmə sahəsində zəif, amma fərqlənə bilən bir “maqnit xəritəsi” yaradır. Yəni quş sanki havada görünməz xətlər görür və bu xətlər ona hansı istiqamətdə uçmalı olduğunu bildirir.
Bu sistem o qədər dəqiqdir ki, buludlu havalarda, gecə vaxtı, hətta görmə imkanları məhdud olanda belə quşlar öz yollarını itirmir. Onlar üçün şimal, cənub, şərq və qərb sadəcə coğrafi anlayış deyil. Bu istiqamətlər gözlərinin içində “işıq kimi” canlanır.
Bəzi tədqiqatlar göstərir ki, quşların beyni bu maqnit məlumatını eyni anda həm görmə, həm də hiss etmə formalarında qəbul edir. Bu, sanki quşun içində işləyən təbii bir GPS sistemidir. Məsələn, qaranquşlar hər il eyni yuvaya qayıdır, qızılquşlar min kilometrlərlə uzaqdan öz bölgələrini tapır. Bütün bunlar həmin görünməz maqnit xəritəsinin sayəsində mümkün olur.
Bu bacarığın dəqiqliyi elə heyrətamizdir ki, insanlar hələ də onu texnologiya ilə tam təqlid edə bilmirlər. Quşların dünyasında isə bu qabiliyyət sadəcə bir naviqasiya deyil, onların doğulduqları yerə qayıtmaq instinkti, yaşamaq bacarığı və təbiətin ən saf müdrikliyinin göstəricisidir.
