Bəzən insan səhər oyananda gördüyü yuxunu xatırlayır və günlər, aylar sonra həmin mənzərənin reallıqda baş verdiyini görür. Belə anlarda beynimizdə bir sual dolaşır: “Görəsən, yuxular həqiqətən gələcəyi xəbər verə bilərmi?”
Baki-baku.az xəbər verir ki, psixoloqlar və neyroloqların müşahidələrinə görə, bəzi insanlar real hadisələr baş verməzdən əvvəl onları yuxuda görür. Lakin elm hələlik bunun tam səbəbini açıqlaya bilmir. Ən geniş qəbul edilən izah, yuxuların beyinin ehtimal və xatirə sistemlərinin bir növ qarşılıqlı oyunu olmasıdır. Yəni beynimiz keçmiş təcrübələr, hisslər və müşahidələr əsasında gələcək hadisələrin mümkün ssenarilərini qurur, bəzən bu ssenarilər təsadüfən reallıqla üst-üstə düşür.
Beynin bu “proqnozlaşdırma” xüsusiyyəti, əslində, gündəlik həyatda da işləkdir. Biz bir hadisəni əvvəlcədən təxmin etdikdə, beynimiz yüzlərlə kiçik məlumat parçasını birləşdirərək nəticə çıxarır. Yuxu zamanı bu proses sərbəst və simvolik formaya keçir. Məsələn, bir insan yaxın zamanda baş verəcək bir mübahisəni “fırtına” kimi görür. Bu, beyinin emosional vəziyyəti vizual simvollara çevirməsidir.
Bununla belə, bəzi hallarda yuxuların qəribə dəqiqliklə gerçəkləşməsi tədqiqatçılarda çaşqınlıq yaradır. Bu kimi hallar “deja vu” fenomeni ilə, yəni beynin müəyyən xatirəni yanlış zamanda “indi baş verir” kimi qəbul etməsi ilə də əlaqələndirilir.
Bir çox mədəniyyətlərdə yuxular qədimdən bəri gələcəklə bağlı bir siqnal kimi qəbul edilib. Şərq xalqları yuxuların rəmzlər vasitəsilə xəbər verdiyinə inanır, Qərb psixologiyası isə yuxuları daha çox insanın daxili qorxuları, istəkləri və narahatlıqlarının əksi kimi görür.
Elm hələ yuxuların gələcəyi “görmə” gücünü sübut etməyib. Amma bu, onların tamamilə təsadüfi olduğunu da deməyə əsas vermir. Bəlkə də yuxular, hələ dərk edə bilmədiyimiz bir şüur qatının bizə göndərdiyi incə siqnallardır.
Bəlkə də yuxular gələcəyi deyil, sadəcə bizi ona hazırlayır.