Uşaqların inkişafında oyun və oyuncaqlar əvəzsiz rol oynayır.
Baki-baku.az-ın məlumatına görə, bəzən valideynlər oyuncaq seçərkən tələsik qərar verirlər, nəticədə ya uşaqlar onu bəyənmirlər, ya da həmin oyuncaq onların yaşına uyğun olmur.
Halbuki düzgün seçim balacaların həm zehni, həm də emosional inkişafına mühüm təsir göstərir.
Psixoloqlar bildirirlər ki, 1–3 yaş arası uşaqlar üçün əsasən təhlükəsiz, böyük detallardan ibarət, motorikanı inkişaf etdirən oyuncaqlar – məsələn, böyük kublar, toplar və sadə konstrukturlar daha uyğundur. Bu yaş dövründə uşaq əşyaları tanımağa, toxunmağa və sınaqdan keçirməyə meylli olur.
3–6 yaş arası uşaqlar isə artıq təxəyyül oyunlarına maraq göstərirlər. Onlar üçün “lego” tipli konstrukturlar, təqlid oyunları üçün oyuncaqlar (mətbəx dəstləri, həkim alətləri, kuklalar, maşınlar) daha faydalıdır. Bu, uşaqlarda həm sosial bacarıqları inkişaf etdirir, həm də fantaziyanı gücləndirir.
Məktəbəqədər və ibtidai sinif yaşında olan uşaqlar üçün stolüstü oyunlar, sadə tapmacalar, elmi-öyrədici oyun dəstləri məsləhət görülür. Bu, onların məntiqi təfəkkürünü və diqqətini artırır.
Mütəxəssislərin fikrincə, valideynlər oyuncaqları seçərkən yalnız qiymətinə və dəbdə olmasına görə yox, həm də uşağın maraqlarına və inkişaf mərhələsinə diqqət yetirməlidirlər.
Onların məsləhətləri belədir:
Təhlükəsizliyə diqqət – Oyuncaqlar xırda detallardan ibarət olmamalı, boyaları zərərsiz və keyfiyyətli materiallardan hazırlanmalıdır.
Məqsədli seçim – Oyuncaqlar uşağın öyrənmə və yaradıcılıq bacarıqlarını inkişaf etdirməlidir.
Balanslı yanaşma – Yalnız texnoloji oyuncaqlara (planşet, elektron oyunlar) üstünlük vermək olmaz. Uşağın həm fiziki, həm də sosial bacarıqlarını artıracaq klassik oyuncaqlar da vacibdir.
Ortaq oyun – Valideynlərin uşaqlarla birlikdə oynaması onların psixoloji yaxınlığını gücləndirir, uşağın özünü daha inamlı hiss etməsinə kömək edir.
Araşdırmalar göstərir ki, düzgün seçilmiş oyuncaq uşağın dil bacarıqlarını, diqqətini, problem həll etmə qabiliyyətini və emosional sabitliyini artırır. Əks halda isə, uyğun olmayan oyuncaqlar uşağı tez bezdirir, diqqəti yayındırır və öyrənmə prosesinə mənfi təsir göstərir.
Mütəxəssislər hesab edirlər ki, valideynlər oyuncağı almazdan əvvəl uşaqlarının maraqlarını müşahidə etməli, ehtiyaclarına uyğun seçim etməlidirlər. Belə olduqda həm uşaq oyuncağı sevir, həm də onunla faydalı vaxt keçirir.
