Hər il sentyabrın 22-də qeyd edilən Beynəlxalq Avtomobilsiz Hərəkət Günü dünyada şəhər həyatının gələcəyinə dair mühüm sualları gündəmə gətirir: küçələr avtomobillərsiz necə görünərdi, insanların rahat hərəkəti necə təmin oluna bilərdi və ən əsası, bu dəyişiklik şəhər həyatına hansı faydaları gətirərdi? Bu suallar xüsusilə Bakının da gündəmindədir. Çünki son illər paytaxtda nəqliyyat məsələləri gündəlik həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrilib – tıxaclar, havanın çirklənməsi, piyadaların məhdud hərəkəti kimi problemlər hər kəsi düşündürür.
Baki-baku.az paytaxtda bu istiqamətdə atılan addımları, şəhərdə piyadalar və avtomobildən istifadə etmək istəməyənlər üçün hansı tədbirlərin görüldüyünü araşdırıb. Ümumiyyətlə avtomobilsiz bir şəhərin təsəvvürü nə dərəcədə mümkündür?
İctimai nəqliyyat – avtomobilə alternativ
Bakıda avtobus şəbəkəsinin yenilənməsi, yeni marşrutların açılması, sürətli avtobus xətləri ilə bağlı görülən işlər və metro xətlərinin genişləndirilməsi istiqamətində addımlar göstərir ki, şəhər artıq tədricən avtomobilə alternativ yollar yaradır. Xüsusilə avtobus parkının ekoloji standartlara uyğunlaşdırılması, yeni avtobus dayanacaqlarının istifadəyə verilməsi ictimai nəqliyyata olan inamı artırır.
İctimai nəqliyyatın inkişafı bir çox dünya şəhərində avtomobilsiz günlərin əsas dayağıdır. Bakı da bu təcrübəni mənimsəyə bilər. İnsanlar işə, təhsilə və gündəlik işlərinə rahat ictimai nəqliyyatla çata bilsə, şəxsi avtomobildən imtina etmək heç də çətin olmaz.
Skuter və velosiped zolaqları – yeni mədəniyyətin başlanğıcı
Son illər Bakıda elektrikli skuter və velosipedlərin istifadəsi diqqətçəkici dərəcədə artıb. Amma əsas problem – təhlükəsiz hərəkət mühitinin tam formalaşmamasıdır. Bununla belə, müəyyən küçələrdə velosiped və skuter zolaqlarının salınması artıq bir başlanğıc deməkdir.
Əgər bu zolaqlar genişlənsə, şəhərin mərkəzi və kənar ərazilərini birləşdirən dayanıqlı bir velosiped şəbəkəsi qurulsa, insanlar həm sürətli, həm də ekoloji təmiz bir nəqliyyat vasitəsinə sahib olar. Üstəlik, bu, gənclər arasında sağlam həyat tərzini də təşviq edər.
Piyadayönlü küçələr – şəhərin nəfəs alması
Şəhərin bəzi hissələrində avtomobil yollarının piyadayönlü küçələrə çevrilməsi artıq gündəmə gəlib. Tarixi İçərişəhərin piyadalar üçün əlçatan olması, şəhərin mərkəzində bir sıra küçələrin avtomobilsizliyi şəhər həyatının necə canlandığını göstərən nümunələrdir. Burada insanlar daha rahat gəzir, ticarət və ictimai həyat daha aktiv olur, turizm üçün də əlavə üstünlüklər yaranır.
Bu yanaşmanı şəhərin digər ərazilərinə də tətbiq etmək olar. Bu, həm şəhərin estetik görünüşünü gücləndirər, həm də Bakını daha yaşıl və müasir paytaxta çevirər.
Avtomobilsiz hərəkət Bakı üçün əlçatandır
Bakı hələlik avtomobilsiz həyat üçün tam hazır olmasa da, zəruri addımlar artıq atılmağa başlayıb. Əsas məsələ ictimai nəqliyyatın cəlbediciliyini artırmaq, alternativ hərəkət vasitələrini (velosiped, skuter) təhlükəsiz etmək və şəhərin müəyyən hissələrini avtomobildən təmizləməkdir. Əgər bu proses davamlı şəkildə həyata keçirilsə, yaxın illərdə Bakı da dünya şəhərləri sırasına qoşularaq avtomobilsiz günləri real təcrübəyə çevirə bilər.
Beynəlxalq Avtomobilsiz Hərəkət Günü bizə bir sual ünvanlayır: “Şəhərlərimizi avtomobilsiz təsəvvür edə bilərikmi?”. Bakı üçün cavab bəli ola bilər, amma mərhələli, planlı və davamlı işlər sayəsində. Daha yaxşı işləyən ictimai nəqliyyat, velosiped və skuter üçün təhlükəsiz yollar, piyadalara üstünlük verən küçələr və ekoloji yanaşma – bütün bunlar paytaxtın gələcəyini müəyyən edə bilər.
Elvin Camalov
