Dünya əhalisinin böyük əksəriyyətinin qeyd etdiyi Yeni il bayramı, əslində, insanların özlərinin uydurduğu bir tarix olduğunu bilirdinizmi? Hava şərtləri və ya fəsil dəyişiklikləri bu mövzuda rol oynamamaqla yanaşı, bu bayram insan faktoruna əsaslanırmış. Bəs belədirsə yeni ilin tarixi nəyə əsaslanır, nə üçün məhz yanvar ayının 1-i qeyd olunur?! Gəlin birlikdə öyrənək.
Bu, qədim Roma adətlərindən biri olan Roma tanrısı Yanusun bayramından qaynaqlanır. Yanus başlanğıcların, qapıların, keçidlərin, zamanın, ikililiyin, yolların və sonların tanrısı idi. Yanus tanrısı iki əks üzü olan bir şəkildə təsvir olunurdu. Onun bir üzü – qoca olan üzü keçmişə, digər üzü – gənc olan üzü isə gələcəyə baxır, onu simvolizə edirdi.
Yanus Roma panteonunun tanrılarının ən qədimi olduğundan, bir neçə tanrıya həsr olunmuş dualar onunla başlayırdı. Hədiyyələri ilk alan o idi, çünki yalnız bütün girişlərin tanrısını sakitləşdirdikdən sonra digər ali güclərin lütfünə arxalana bilərdi. Yanvarın 1-də Yanus bayramında hamı bir-birinə uğurlar və firavanlıq arzulayırdı, çünki ilk arzuların həyata keçmə şansı daha çoxdur. Həmin gün insanlar onun məbədinə şirniyyat və pul gətirirdilər ki, yeni il uğurlu və zəngin olsun.
Yanvarın 1-də il başlayarkən, bir-birinə xoş və ümidverici sözlər demək, məhz o zamandan adət halını alıb. Bir qədər sonra yanvarın 9-da Romanın Senatı ilə əlaqəli olan “rex sacrorum” adlanan kahinlik Yanusa qoç qurbanı təqdim edirdi.
Ümumiyyətlə ilə isə Yeni ili qışın ortalarında qeyd etmək ənənəsi e.ə.45-ci ildə Qədim Romada Yuli Sezarın təşəbbüsü ilə yaranıb. Yeni qəbul edilən və təsisçisinin şərəfinə Yulian təqvimi adlandırılan təqvimdə hər ay birinin adını daşıyıb. Yanvar ayı da Yanus tanrısının adından götürülüb. Beləliklə yeni təqvim ili yanvarın 1-dən başlayıb. Yeni ili şənlənərək və evləri bəzəyərək qeyd etmək ənənəsi məhz o zamanlar yaranıb.
Bu gün, bir çox insan Yeni ili yanvarın 1-də qeyd etsə də, bəzi mədəniyyətlər və dinlərdə yeni ilin başlama tarixi fərqlidir.
Tarixdən asılı olmayaraq, Bakı-baku.az redaksiyası adından hər bir gələn ilin geridə qoyduğunuz keçən ildən daha uğurlu və dəyərli il olmasını arzulayırıq.
