Bu gün – 9 oktyabr dünyada Ümumdünya Poçt Günü kimi qeyd olunur. Poçt sistemləri artıq təkcə məktub və bağlama daşıyıcısı deyil, iqtisadiyyatın, rəqəmsal transformasiyanın və sosial rifahın mühüm dayaqlarından birinə çevrilib.
Bu əlamətdar günün tarixi 1874-cü ildə Bern şəhərində imzalanmış müqavilə ilə yaradılan Ümumdünya Poçt İttifaqına (ÜPİ) dayanır. Hazırda 192 ölkənin üzv olduğu ÜPİ dünyanın ən qədim və nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlarından biridir. Onun əsas missiyası — universal poçt şəbəkəsini qorumaq, xidmətlərin əlçatanlığını artırmaq və beynəlxalq əməkdaşlığı gücləndirməkdir.
“Poçt insanlar üçündür”: 2025-ci ilin şüarı
Bu il ÜPİ-nin seçdiyi şüar — “Poçt insanlar üçündür: yerli xidmətlər, qlobal əhatə” — poçtun sosial və iqtisadi funksiyalarını ön plana çəkir. Dünyada hələ də milyonlarla insan internetə çıxış imkanından məhrumdur və bu boşluğu dolduran ən mühüm infrastruktur məhz poçtdur. Bu sistem məktub daşımaqla kifayətlənmir — o, həm də maliyyə xidmətlərinə çıxış, məlumat axını və sosial inteqrasiya vasitəsidir.
Azərbaycan poçtu: beynəlxalq uğurlar və yerli təşəbbüslər
Azərbaycan 1993-cü ildən ÜPİ-nin üzvüdür və bu müddət ərzində ölkənin poçt sektoru beynəlxalq standartlara uyğun olaraq inkişaf edib. Ölkəmiz artıq bir neçə dəfə ÜPİ-nin rəhbər strukturlarına üzv seçilib. 2025-ci ildə Dubayda keçirilən 28-ci ÜPİ Konqresində Azərbaycan İnzibati Şura və Poçt Əməliyyatları Şurasına 2026–2029-cu illər üçün üzv seçilib. Bu uğur həm beynəlxalq etimadın, həm də ölkənin poçt sektorundakı islahatların nəticəsidir.
Ölkənin əsas poçt operatoru olan “Azərpoçt” MMC, həm beynəlxalq səviyyədə, həm də yerli bazarda innovativ yanaşmalarla seçilir. Şirkət rəqəmsallaşma, çatdırılma sistemlərinin optimallaşdırılması və ekoloji dayanıqlılıq kimi sahələrdə bir sıra təşəbbüslər həyata keçirir. Gələcəkdə elektrik və hibrid nəqliyyat vasitələrinin istifadəsi, karbon emissiyalarının azaldılması və rəqəmsal xidmətlərin genişləndirilməsi planlaşdırılır.
İşğaldan azad edilən ərazilərdə poçt infrastrukturunun bərpası
Azərbaycanın işğaldan azad olunan ərazilərində də poçt xidmətlərinin yenidən qurulması dövlətin prioritetlərindəndir. Şuşa, Kəlbəcər, Xankəndi, Hadrut və Cocuq Mərcanlıda yeni poçt şöbələri fəaliyyətə başlayıb. Bu təşəbbüslər poçtun ölkənin hər bir bölgəsində, o cümlədən ən ucqar ərazilərdə belə əlçatan olmasını təmin edir.
Poçtun dəyişən rolu: məktubdan rəqəmsal xidmətlərə
Əgər bir vaxtlar poçt məktublarla tanınırdısa, bu gün o, rəqəmsal ekosistemin bir hissəsinə çevrilib. Elektron ticarət, pul köçürmələri, onlayn xidmətlər və mobil tətbiqlər poçtun funksiyalarını genişləndirərək, onu gündəlik həyatın ayrılmaz hissəsinə çevirir.
Dünyada hər gün milyonlarla insan poçt xidmətindən istifadə edir. 650 minə yaxın poçt şöbəsi və 5 milyondan çox əməkdaşla bu sistem, həm də BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə töhfə verir – xüsusilə də iqtisadi imkanların genişləndirilməsi, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və sosial bərabərlik sahələrində.
Poçtun yaşıl gələcəyi
İqlim dəyişikliyi dövründə poçtun ətraf mühitə təsiri də ciddi müzakirə mövzusudur. COP29 kontekstində keçirilən beynəlxalq tədbirlərdə poçt sahəsinin istixana qazı emissiyalarının azaldılmasında rolu diqqət mərkəzinə çəkilib. “Azərpoçt” da bu istiqamətdə bir sıra strategiyalar həyata keçirir: çatdırılma marşrutlarının optimallaşdırılması, çeşidləmə mərkəzlərinin rəqəmsallaşdırılması və kağızdan istifadənin azaldılması bu tədbirlərdəndir.
Poçt – keçmişin xatirəsi, gələcəyin platforması
Ümumdünya Poçt Günü bir daha xatırladır ki, poçt yalnız keçmişin simvolu deyil. O, həm də gələcəyin rəqəmsal, yaşıl və dayanıqlı platformasına çevrilməkdədir. Azərbaycan da bu qlobal proseslərin fəal iştirakçısıdır və poçt infrastrukturunun həm iqtisadi, həm də sosial rifahda mühüm rol oynamasını təmin etmək üçün ardıcıl addımlar atır.
