Azərbaycan təbiətinin ən qiymətli sərvətlərindən biri də müalicəvi xüsusiyyətləri ilə seçilən Qalaaltı mineral suyudur. O, həm gündəlik istifadə üçün süfrə suyu, həm də müxtəlif xəstəliklərin təbii müalicə vasitəsi kimi tanınır.

Tarixi və mənşəyi

Naftusiya tipli mineral suların müalicəvi təsiri hələ XVI əsrdə — 1578-ci illərdə qeyd olunmuşdur. Bu suların özünəməxsus xüsusiyyəti onlarda yüksək miqdarda üzvi maddələrin, xüsusən də neft mənşəli birləşmələrin olmasıdır. Dünyada bu tip suların ən məşhuru Ukraynadakı Truskavets kurortuna aid edilsə də, zamanla onun ehtiyatları azalmışdır. Az məlum olsa da, həmin suların bənzəri Azərbaycanda — Şabran rayonunun Qalaaltı kəndində mövcuddur.

Qalaaltı suyunun mənbələri 1969-cu ildə Böyük Qafqaz dağlarının ətəyində, dəniz səviyyəsindən 700 metr yüksəklikdə yerləşən meşəlikdə aşkar edilmişdir. Burada 7 bulaq qeydə alınmış və onların böyük ehtiyata malik olduğu sübut olunmuşdur.

1976-cı ildən fəaliyyət göstərən Qalaaltı sanatoriyası bu suyun əsas müalicəvi mərkəzinə çevrilmişdir. Yerlilər bu şəfa mənbəyini “Naftsu” (neftli su) adlandırır, çünki o, kəskin qoxusu və xüsusi dadı ilə fərqlənir.

Tərkibi və xüsusiyyətləri

Qalaaltı mineral suyu hidrokarbonatlı-kalsiumlu-natriumlu tipə aiddir. Onun minerallaşma dərəcəsi 0,78–0,8 q/l təşkil edir. Əsas üstünlüyü isə üzvi maddələrin yüksək miqdarıdır (8,35–23,8 mq/l).

Bu xüsusiyyətlər sayəsində Qalaaltı suyu:

böyrək və öd yollarında kiçik daşların və qumun xaric olunmasına kömək edir,

yeni daşların əmələ gəlmə riskini azaldır,

maddələr mübadiləsini tənzimləyir,

mədə turşuluğunu aşağı salır,

iltihabəleyhinə təsir göstərir,

diurezi artıraraq artıq mayeni orqanizmdən çıxarır,

immun sistemini gücləndirir və orqanizmi toksinlərdən təmizləyir.

Bütün bunlar suyun insan bədənində qan dövranını yaxşılaşdırmasına, erkən qocalmanın qarşısını almasına və ümumi gümrahlığı artırmasına səbəb olur.

İstifadə qaydaları

Qalaaltı mineral suyu əsasən nahar və şam yeməyindən sonra qəbul edilir. Onun müalicəvi təsiri böyrək, qaraciyər, mədə-bağırsaq və sidik yolları xəstəliklərində özünü xüsusilə göstərir.

Lakin bu suyun bir mühüm xüsusiyyəti var: uzun müddət saxlanılmamalıdır. Çünki bir sutkadan sonra onun tərkibində ammonyak birləşmələri əmələ gəlir və təsiri azalır. Buna görə də Qalaaltı suyundan yalnız mənbə yanında, təzə halda istifadə etmək tövsiyə olunur.

Qalaaltı mineral suyu Azərbaycan təbiətinin nadir möcüzələrindən biridir. Onun müalicəvi gücü həm elm tərəfindən sübut olunmuş, həm də uzun illər insan təcrübəsində sınanmışdır. Bu su təkcə xəstəliklərin sağalmasında deyil, həm də sağlam həyat tərzinin qorunmasında əvəzsiz vasitədir.