Azərbaycan təbiətinin ən böyük sərvətlərindən biri onun müxtəlif iqlim şəraiti və zəngin bitki örtüyüdür.

Baki-baku.az xəbəri verir ki, bu zənginlik içində xalqımızın əsrlər boyu həm təbabətdə, həm də mətbəxdə istifadə etdiyi nadir nemətlərdən biri də boyana bitkisidir.

Harada bitir?

Boyana, əsasən, dağətəyi və dağlıq zonalarda, nəm torpaqlarda bitir. Azərbaycanın Qazax, Tovuz, Gəncəbasar, Şəki-Zaqatala və Qarabağ bölgələrində geniş yayılıb. Yazın gəlişi ilə torpaqdan boy verən bu bitki kənd həyətlərində də əkilir və ailələrin süfrəsini bəzəyir.

Xeyri nədədir?

Boyananın faydaları xalq arasında yaxşı məlumdur. Onun yarpaqları vitamin və minerallarla zəngindir.

İmmuniteti gücləndirir, bədəni xəstəliklərə qarşı möhkəmləndirir.

Qan dövranını yaxşılaşdırır, qan azlığının qarşısını alır.

Həzm sistemini normallaşdırır, mədə-bağırsaq problemlərini azaldır.

Yorğunluğu aradan qaldırır, insana gümrahlıq və enerji bəxş edir.

Tibbdə istifadəsi

Xalq təbabətində boyanadan çox vaxt dəmləmə və ya şirə formasında istifadə olunub. Ən çox qan azlığı, zəiflik, həzm pozğunluqları zamanı məsləhət görülüb. Bəzi bölgələrdə onun qurudulmuş yarpaqlarından hazırlanan çay orqanizmi təmizləyici və bərpaedici vasitə kimi qəbul edilir.

Mətbəxdə istifadəsi

Boyana Azərbaycanın ən sevilən göyərtilərindən biridir. Ondan müxtəlif yeməklərdə istifadə olunur:

Dolma və plovlarda içlik kimi,

Qutabların içində,

Göyərti şorbasında,

Ən məşhuru isə boyanalı aşda.

Boyanalı aş – xalqın ləzzətli yeməyi

Azərbaycan mətbəxinin qədim və sadə, amma bir o qədər də qidalı yeməklərindən biri boyanalı aşdır. Təzə boyana yarpaqları incə doğranaraq düyü ilə bişirilir, üzərinə kərə yağı əlavə olunur. Bəzi bölgələrdə isə bu aşı noxud, lobya və ya ət suyu ilə zənginləşdirirlər. Boyanalı aş həm dadına görə sevilir, həm də yaz fəslində orqanizmə güc verən, sağlamlıq bəxş edən yemək hesab olunur.

Boyana bitkisi sadəcə bir göyərti deyil, həm də xalqın həyat tərzini və təbiətlə bağlılığını simvolizə edən nemətdir. O, həm şəfa mənbəyi, həm də süfrələrin bəzəyidir. Boyanalı aş isə bu qədim bitkinin ən gözəl təqdimatıdır – sadəliyin içindəki zənginliyi əks etdirən xalq yeməyi.