İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Agentliyi (AZPROMO) Latviyaya ixrac missiyası təşkil edəcək. AZPROMO-nun bununla bağlı yaydığı məlumatda bildirilir ki, ixrac missiyasının təşkilinə dair müzakirələr Azərbaycanda səfərdə olan Latviyanın kənd təsərrüfatı nazirinin müavini Normunds Şmitsin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti ilə keçirilən görüş zamanı aparılıb.
İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Agentliyinin icraçı direktoru Yusif Abdullayev rəhbərlik etdiyi qurumun fəaliyyəti, ixracın təşviqi mexanizmləri, “Made in Azerbaijan” brendi, logistikanın subsidiyalaşdırılması barədə qonağa ətraflı məlumat verib. Qeyd olunub yerli ixracatçıların Latviya bazarına çıxış imkanlarının araşdırılması və genişləndirilməsi, o cümlədən ölkəmizdə istehsal olunan məhsullarının təqdim edilməsi məqsədilə bu ölkəyə ixrac missiyasının təşkili planlaşdırılır. Söhbət zamanı, həmçinin Latviyanın ənənəvi qida məhsullarının ölkəmizin bazarına girişini təmin etmək üçün latviyalı sahibkarlar cari ilin may ayında keçiriləcək “InterFood Azerbaijan” sərgisində iştirak etməyə dəvət olunublar.
Latviyanın kənd təsərrüfatı naziri Normunds Şmits Azərbaycanın ixrac etdiyi kənd təsərrüfatı məhsullarına Latviyada əhəmiyyətli tələbin olduğunu qeyd edib. İki ölkədən olan idxalçılar və ixracatçılar arasında əlaqələndirmə işlərinin aparılmasının vacibliyini vurğulayan nazir müavini bildirib ki, qida məhsullarının təhlükəsizliyi, baytarlıq, fitosanitar nəzarəti kimi sahələrdə əməkdaşlığın intensivləşdirilməsi yerli şirkətlərin Latviyaya ixracını stimullaşdıracaq.
Görüş zamanı bu kontekstdə hər iki ölkədə fəaliyyət göstərən sahibkarların əlaqələndirilməsi çərçivəsində tərəflər arasında potensial ixrac və idxal oluna biləcək məhsullar üzrə məlumat mübadiləsinin aparılmasına dair razılıq əldə olunub.
Yeri gəlmişkən, Azərbaycanla Latviya arasında münasibətlərin tarixi keçmiş SSRİ dövründə başlayıb. Ölkələrimiz müstəqillik əldə etdikdən sonra münasibətlər yeni mərhələyə qədəm qoyub. Azərbaycanın və Latviyanın müstəqil subyektlər kimi iqtisadi-siyasi münasibətlərin dərinləşdirilməsinə, qarşılıqlı maraqların təmin olunmasına xidmət edən təşəbbüslərlə çıxış etməsi gələcək əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar açıb.
Ötən müddətdə ölkələrimiz arasında əməkdaşlığa təkan verən lazımi hüquqi baza yaradılıb. Bu baxımdan Azərbaycan və Latviya hökumətləri arasında ticarət-iqtisadi əməkdaşlıq prinsipləri haqqında Saziş, habelə gəlirlərə və əmlaka görə vergilərə münasibətdə ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması və vergidən yayınmanın qarşısının alınması haqqında konvensiyanı qeyd etmək olar.
Son illər Azərbaycanla Latviya arasında hökumətlərarası komissiyalar çərçivəsində də qarşılıqlı iqtisadi əlaqələrə təkan verən bir sıra mühüm layihələr həyata keçirilib. Eyni zamanda ölkələrimiz regional təşkilatlar, o cümlədən Baltik–Qara Dəniz–Xəzər hövzəsi regionunda inteqrasiya proseslərinin intensivləşdirilməsi üçün Baltik Dənizi Dövlətlərinin Şurası çərçivəsində uğurla əməkdaşlıq ediblər.
Ötən əsrin 90-cı illərindən başlayaraq Azərbaycan və Latviya arasında qarşılıqlı investisiya qoyuluşu sahəsində fəal əməkdaşlıq həyata keçirilib. Belə ki, 1995–2022-ci illərdə Latviya Azərbaycan iqtisadiyyatına 1 milyard dollar investisiya qoyub. Azərbaycan isə öz növbəsində Latviya iqtisadiyyatına 166 milyon dollar məbləğində investisiya yönəldib.
İki ölkə arasındakı qarşılıqlı ticarət dövriyyəsi üzrə göstəricilər yüksək olmasa da, son illər bu sahədə müəyyən irəliləyiş hiss olunur. Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, pandemiyanın tüğyan etdiyi 2020-ci ildə Azərbaycanla Latviya arasında ticarət dövriyyəsi 12 milyon 673 min dollar təşkil etdiyi halda, 2022-ci ildə bu göstərici 4 dəfəyə yaxın artaraq 46 milyon 342 min dolları ötüb. Daha bir diqqətçəkən məqam ondan ibarətdir ki, son illər ümumi ticarət dövriyyəsində müsbət saldo Azərbaycanın xeyrinə dəyişməkdədir. Belə ki, 2020-ci ildə ölkəmizdən Latviyaya cəmi 874 min dollarlıq ixrac həyata keçirildiyi halda, 2022-ci ildə bu göstərici 3 dəfədən çox artaraq 27,6 milyon dollar təşkil edib. Həmin il bu ölkə ilə aparılmış ixrac əməliyyatlarının, demək olar ki, 98 faizi qeyri-neft sektorunun payına düşüb. Bu, o deməkdir ki, Latviya qeyri-neft məhsullarımızın idxalı baxımından Şimal-Şərqi Avropada mühüm ölkədir.
Latviya Respublikasının Prezidenti Egils Levitsin 2023-cü il martın 8-də Azərbaycana işgüzar səfəri isə ölkələrimiz arasında iqtisadi əlaqələrə bir dinamizm gətirib. Elə ötən il ərzində iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsində qeydə alınmış artım dinamikası da bunu deməyə əsas verir. Təkcə bir faktı qeyd etmək yetərlidir ki, 2023-cü ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycanın Latviya ilə ticarət dövriyyəsinin ümumi həcmi əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 17,76 milyon dollar və ya 68,1 faiz artaraq 43,8 milyon dolları üstələyib. Dövlət Gömrük Komitəsinin hesabatına əsasən, ötən ilin 8 ayında Azərbaycandan Latviyaya 30,2 milyon dollar dəyərində məhsul ixrac edilib ki, bu da 2022-ci ilin eyni göstəricisindən 16,96 milyon dollar və ya 2,27 dəfədən çoxdur. Həmin dövrdə Azərbaycanın ümumi qeyri-neft-qaz məhsulları üzrə ixracın 1,2 faizi bu ölkənin payına düşüb.
2023-cü ilin 8 ayında Latviyadan Azərbaycana göndərilən məhsulların dəyəri isə 13,6 milyon dollar təşkil edib ki, bu da əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 800,4 min dollar və ya 6,2 faiz çoxdur. Yeri gəlmişkən, ötən ilin yanvar-avqust aylarının nəticələrinə görə, ölkənin ümumi ticarət dövriyyəsində Latviya ilə ticarətin payı 0,12 faiz təşkil edib. Bu isə bir il öncəki eyni göstəricini 0,05 faiz bəndi üstələməsi deməkdir.
Mirbağır YAQUBZADƏ
